Kierunki Badań:

W Katedrze realizowane są wieloletnie badania ściśle powiązane z Krajowym Programem Ramowym opracowanym w 2005 r. przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji. Dotyczą one dwóch strategicznych obszarów badawczych tzn. II – Środowisko i III – Rolnictwo i żywność. W II obszarze badawczym (Środowisko) badania jednostki wiążą się ściśle z priorytetowym kierunkiem badań 2.3. – Różnorodność biologiczna i jej ochrona. Katedra Hodowli Bydła jest jedyną jednostką naukowo-badawczą w Polsce, w której zainicjowano w latach 90-tych XX wieku badania nad możliwością restytucji starej rasy bydła białogrzbietego, uznanej powszechnie za wymarłą w latach 70-tych. Dotychczasowe prace z tego zakresu przyniosły znaczące efekty, tak, że Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi uznał w 2003 r. odtworzoną populację bydła białogrzbietego za polską rasę i otworzył dla niej księgi hodowlane, które prowadzi nasza jednostka. Aktualna populacja bydła białogrzbietego liczy już ponad 200 sztuk w tym 130 krów wpisanych do ksiąg i wykazuje ciągle tendencje wzrostową. Bydło rasy białogrzbietej “przywracane” jest środowisku, w którym występowało od wieków. Są to otuliny Parków Narodowych (Poleski, Narwiański, Biebrzański) gdzie przyczynią się w istotny sposób do poprawy walorów przyrodniczych tych terenów, a także dobrze wkomponowuje się w krajobraz tego regionu. Wpisanie bydła białogrzbietego w 2004 r. przez FAO na światową listę ras podlegających ochronie zasobów genetycznych umożliwiło nawiązanie szerokiej współpracy międzynarodowej w tym zakresie. W III natomiast obszarze badawczym (Rolnictwo i żywność) główny trzon badań jednostki wiąże się ściśle z priorytetowym kierunkiem badań 3.1. – Żywność prozdrowotna. W problem ten dobrze wkomponowują się wieloletnie badania nad doskonaleniem użytkowości mlecznej i mięsnej simentalerów oraz prace hodowlane w regionalnej populacji bydła mięsnego.

Realizowane tematy badawcze:

1. Zwiększenie produkcyjności bydła oraz restytucja i zachowanie zasobów genetycznych białogrzbietów (w ramach badań własnych)
   Kierownik tematu: Prof. zw. dr hab. Zygmunt Litwińczuk
2. Doskonalenie użytkowości mlecznej i mięsnej u bydła czarno-białego, simentalerów i białogrzbietów oraz praca hodowlana w regionalnej populacji bydła mięsnego (w ramach działalności statutowej)
   Kierownik tematu: Prof. zw. dr hab. Zygmunt Litwińczuk

Najważniejsze osiągnięcia naukowe jednostki:

Restytucja i ochrona zasobów genetycznych bydła białogrzbietego.

Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła kontynuuje działanie utworzonego w 1952 r. Zakładu Hodowli Bydła, w ramach ówczesnej Katedry Szczegółowej Hodowli Zwierząt funkcjonującej na Wydziale Rolnym UMCS. Organizatorem i jednocześnie pierwszym kierownikiem Zakładu był prof. Zdzisław Zabielski. Był on jednocześnie pierwszym kierownikiem Katedry Szczegółowej Hodowli Zwierząt (od 1945 r.). Prof. Z. Zabielski kierował Zakładem do 1960 r. (do przejścia na emeryturę). W 1966 r. kierownictwo Zakładem objął ówczesny doc. dr hab. Władysław Zalewski podejmując nowe kierunki badawcze i przyjmując nowych pracowników m.in. w 1969 r. – mgr Ryszarda Stenzla, w 1971 – mgr Kazimierza Kamienieckiego i Zygmunta Litwińczuka (jako studenta V roku), a w 1974 – mgr Jerzego Gnypa. Wszystkie te osoby uzyskały później tytuł profesora. W roku 1995 na emeryturę przeszli profesorowie Władysław Zalewski i Janusz Trautman. Kierownictwo Zakładu przejął prof. dr hab. Zygmunt Litwińczuk, podejmując nowe badania i przyjmując do pracy prawie wszystkich aktualnie zatrudnionych pracowników. W roku 1997, w ramach przeprowadzonej na Wydziale reorganizacji z Instytutu Hodowli i Technologii Produkcji Zwierzęcej wyodrębniono 6 sa­modzielnych jednostek, m.in. Zakład Hodowli Bydła, który przekształcono w Katedrę. W marcu 2010 decyzją Senatu zmieniono nazwę na Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła i powołano w jej strukturze Pracownię Ekologicznej Produkcji Żywności Pochodzenia Zwierzęcego. Obecnie w Katedrze zatrudnionych jest 9 nauczycieli akademickich w tym 2 profesorów tytularnych i 2 doktorów habilitowanych oraz 3 pracowników inżynieryjno-technicznych.

Z bogatej problematyki badawczej realizowanej w Katedrze na przestrzeni ponad 60 lat wymienić należy:

– określenie wartości rzeźnej i przydatności technologicznej mięsa bydła ras krajowych, importowanych i mieszańców towarowych;

– doskonalenie miejscowego bydła czarno-białego w kierunku mlecznym, głównie na drodze krzyżowania z bydłem holsztyńsko-fryzyjskim;

– obserwacje nad przebiegiem aklimatyzacji importowanego bydła simentalskiego, ocenę jego wartości hodowlanej i kierunki doskonalenia;

– opracowanie i sprawdzenie różnych technologii chowu bydła (głównie mięsnego) w oparciu o pasze z trwałych użytków zielonych;

– prace nad restytucją i ochroną zasobów genetycznych rodzimej rasy – bydła białogrzbietego.

Problematyka badawcza realizowana w Katedrze była przedmiotem rozpraw doktorskich i habilitacyjnych. W okresie ponad 60 lat funkcjonowania jednostki prace doktorskie wykonało 31 osób. Przewody habilitacyjne zakończyło 9 osób: Władysław Zalewski (1965), Janusz Trautman (1972), Ryszard Stenzel (1979), Zygmunt Litwińczuk (1981), Kazimierz Kamieniecki (1986), Jerzy Gnyp (1995), Danuta Borkowska (1995), Witold Chabuz (2014), Ewa Januś (2014).

Na szczególne podkreślenie zasługują dotychczasowe działania nad restytucją bydła białogrzbietego, które doprowadziły do odtworzenia tej starej rodzimej rasy w Polsce. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi uznał decyzją z dnia 31 lipca 2003 r. białogrzbiety za polską rasę bydła i otworzył dla niej księgi hodowlane, które prowadzi Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie.

Wyniki realizowanych badań przedstawiono w ponad 600 rozprawach naukowych oraz w ponad 700 różnego rodzaju innych publikacjach (monografie, artykuły i komunikaty naukowe, opracowania referatowe, opracowania popularnonukowe).

Pracownicy Katedry realizują zajęcia dydaktyczne w ramach dyscyplin mieszczących się w planach studiów kilku kierunków i specjalności. Prowadzą m.in. wykłady i ćwiczenia na macierzystym wydziale na kierunku: zootechnika, ochrona środowiska, biologia, bezpieczeństwo i higiena pracy, behawiorystyka, bezpieczeństwo i certyfikacja żywności, dla studentów Wydziału Agrobioinżynierii na kierunkach rolnictwo, towaroznawstwo oraz turystyka i rekreacja, dla studentów Wydziału Nauk o Żywności i Biotechnologii na kierunku dietetyka, dla studentów Wydziału Inżynierii Produkcji na kierunku technika rolnicza i leśna.

W jednostce wykonano około 1000 prac magisterskich i około 400 prac inżynierskich, których tematyka ściśle wiązała się z aktualnie prowadzonymi pracami badawczymi.

Znaczący był również wkład pracowników Katedry w doskonalenie procesu dydaktycznego, głównie poprzez opracowanie 13 podręczników i skryptów, z których przynajmniej 5 ma status uznanych ogólnopolskich podręczników akademickich, tzn. „Hodowla bydła” pod redakcją prof. Władysława Zalewskiego (PWRiL, 1977 r.) i 5 pozycji pod redakcją prof. Zygmunta Litwińczuka: „Surowce Zwierzęce – ocena i wykorzystanie” (PWRiL, 2004), „Hodowla i użytkowanie bydła” (PWRiL, 2005), „Ochrona zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich i dzikożyjących (PWRiL, 2011), „Metody oceny towaroznawczej surowców i produktów zwierzęcych” (wyd. UP Lublin, 2011), „Towaroznawstwo surowców i produktów zwierzęcych z podstawami przetwórstwa” (PWRiL, 2012).

Za swoje zaangażowanie i bogatą działalność naukowo-badawczą, dydaktyczno-wychowawczą i organizacyjną profesorowie naszej Katedry zostali uhonorowani tytułami doctora honoris causa:

– Prof. dr hab. Władysław Zalewski – UP Lublin (5.06.2003)

– Prof. dr hab. Zygmunt Litwińczuk – AP w Siedlcach (21.05.2008), UWM w Olsztynie (29.05.2013), UP we Wrocłwiu (14.11.2016).

Wykaz publikacji

Pracowników Katedry Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła 

Wykaz publikacji wg archiwalnych nazw jednostki: