Zespół Pieśni i Tańca “Jawor” Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie rok 1960 przyjął za pierwszy w swej bogatej działalności artystycznej. Aczkolwiek pewne dokumenty i relacje tańczących wcześniej osób wskazują, że już w lutym 1956 roku występował zespół taneczny WSR. Trzon tej grupy stanowili wówczas nieliczni studenci wydziałów rolniczych, którzy wcześniej tańczyli w zespole UMCS i z chwilą powołania Wyższej Szkoły Rolniczej w 1955 roku przeszli do nowopowstałej uczelni, stanowiąc zalążek zespołu tanecznego. Jednakże mała prężność organizacyjna studentów, jak i zbyt częste zmiany instruktorów (J. Ignaczak, S. Leszczyński, J. Wirska) nie mogły gwarantować ciągłej i efektywnej pracy.

Józef Dzik

Dopiero przejęcie kierownictwa artystycznego zespołu przez znanego lubelskiego (pochodzącego z Siennicy Różanej) choreografa Józefa Dzika w jesieni 1959 roku, wiąże się ściśle z nową historią Zespołu, który od tej chwili nieprzerwanie prowadzi działalność. Ten znakomity samouk, autentyczny miłośnik i wielki znawca kultury ludowej, nie tylko do perfekcji opanował kunszt choreograficzny i umiejętność komponowania wspaniałych widowisk ale potrafił również wszczepić swe zamiłowania młodzieży akademickiej. Należy w tym miejscu wspomnieć o akompaniatorze zespołu, świetnym akordeoniście Bogusławie Tomasiku, który przez wiele lat towarzyszył zespołowi, a później był “filarem” kapeli.

Bogusław Szot

W powstaniu Zespołu Pieśni i Tańca, niebagatelną rolę odegrał Bogusław Szot, założyciel działającego już wtedy z sukcesami Chóru WSR. Chór był w lepszej sytuacji, gdyż poprzednio jako zespół Wydziału Rolnego UMCS przeszedł bez uszczerbków personalnych do nowej uczelni. Właśnie dla potrzeb programowych Chóru, B. Szot angażował wspomnianą grupę taneczną z WSR (1956 r.), a przy wyjazdach zagranicznych z konieczności inne lubelskie, lepiej już zorganizowane zespoły. Tym samym stworzył atmosferę zapotrzebowania na taki Zespół, który działałby stale w ramach tej samej Uczelni. Odpowiednią osobą do prowadzenia Zespołu był niewątpliwie Józef Dzik – przyjaciel Bogusława Szota. Obaj współtworzyli więc program artystyczny Zespołu jeden od strony tanecznej, drugi wokalnej i muzycznej. Trwało to do 1973 roku, kiedy B. Szot wybrawszy drogę kariery naukowej (habilitacja) z braku czasu musiał zrezygnować z pasji artystycznych.

Jubileusz 10-lecia Zespołu, widoczni założyciele “Jaworu”

Początki nie były łatwe. Oprócz nauczania nowego i trudnego repertuaru należało zmienić formy organizacyjne. Pierwszym prezesem Zarządu Zespołu został student Wydziału Rolnego Edward Kubit. Nie sposób tutaj nie wspomnieć o wieloletnim tancerzu (1960-68) niezwykle zaangażowanym w sprawy Zespołowe, studencie Wydziału Zootechnicznego, jednym z pierwszych Prezesów Józefie Zagorze.

W 1964 roku Zespół udał się na swój pierwszy wyjazd zagraniczny na Węgry, towarzysząc Chórowi WSR. Prezentowany tam program obejmował wspólnie z chórem widowisko “Lubelska Suita Weselna”, tańce narodowe, regionalne oraz węgierskie, czeskie, ukraińskie i mołdawskie.

Rok 1965 przyniósł kolejny sukces. Zespół zdobył pierwsze miejsce na Ogólnopolskim Festiwalu Kultury Studenckiej w Warszawie. Koncertował na scenie Opery Warszawskiej oraz przed kamerami telewizyjnymi w Warszawie prezentując 35-minutowy program.W 1966 roku na centralnych uroczystościach obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego w Kruszwicy wykonał dwa koncerty jako reprezentant amatorskich zespołów folklorystycznych. W tym też roku Rada Naczelna Zrzeszenia Studentów Polskich wytypowała Zespół na Międzynarodowy Festiwal Trzech Kontynentów (Europa, Azja, Afryka) do Istambułu. Był to pierwszy dla Zespołu tak daleki i prestiżowy wyjazd. Oprócz Istambułu Zespół występował w Ankarze, Izmirze i Adampolu.

Sukcesy w kraju i za granicą zobowiązywały do dalszej aktywnej działalności, ale w roku 1967 z uwagi na prestiżowy konkurs chórów studenckich, chórzyści nie mogli dłużej angażować się w pracę Zespołu Pieśni i Tańca. Wówczas Bogusław Szot podjął się przygotowania wokalnego tancerzy. Była to ciężka i trudna praca, ale po kilku zgrupowaniach przygotowawczych (Gardzienice, Uhrusk), osiągnięto pełny sukces i samodzielny już Zespół Pieśni i Tańca miał opracowany repertuar, który mógł prezentować na scenach krajowych i zagranicznych.

Innym zagadnieniem był brak własnych kostiumów, które najczęściej pożyczane były od działających Zespołów przy Garnizonowym Klubie Oficerskim oraz Wojewódzkim Związku Gminnych Spółdzielni w Lublinie. Sami więc studenci, członkowie Zespołu nadzorowani przez niestrudzonego Józefa Dzika własnoręcznie szyli pierwsze stroje. Dzięki tej grupie pasjonatów Zespół “stawał na nogi”, zaczął się liczyć w lubelskim środowisku. Wyróżniającą się już wtedy osobą był początkujący (1965 r.) tancerz – Janek Pogonowski, który na dobre związał się z nim, przez lata odciskając pozytywne piętno na jego artystycznym wizerunku. Także Tadeusz Wierzbicki – świetny organizator, wieloletni tancerz, Prezes Zarządu, później kierownik Zespołu. Jemu Zespół zawdzięcza wzbogacenie garderoby o nowe kostiumy i “wyprowadzenie” Go na międzynarodowe sceny.

Coraz bardziej obszerny i dopracowany repertuar był również w znacznej mierze zasługą Zofii Toruń – drugiego choreografa pozyskanego wówczas (1969 r.) do Zespołu. Z. Toruń pracowała do 1984 r. pełniąc rolę instruktora “szlifującego” pomysły choreograficzne J. Dzika, dbając o poprawność figur i kroków.Z ramienia Władz Uczelni pierwszymi kuratorami Zespołu byli profesorowie: Leszek Malicki, Ryszard Turski, Janusz Welento, Tadeusz Kęsik. Zespół ugruntowawszy swoją czołową pozycję w artystycznym ruchu studenckim często koncertował, zdobywał uznanie w kraju i za granicą.

W 1967 roku współpracę z Zespołem rozpoczął Krzysztof Kramek, początkowo jako akompaniator, później szef kapeli, a od 1980 roku, z kilkuletnią przerwą, kierownik muzyczny Zespołu. Większość opracowań muzycznych programu zespołowego jest Jego autorstwa.

W 1971 roku został zatrudniony w charakterze instruktora czołowy tancerz i solista Zespołu – wspomniany Jan Pogonowski. Z kilkuletnią przerwą pracuje do dzisiaj pełniąc rolę pierwszego choreografa. Wiele układów choreograficznych Jego autorstwa weszło do programu Zespołu. Od lipca 2009 roku Jan Pogonowski pełni w Zespole funkcję kierownika artystycznego. W tym czasie (1978 r.) Zespół rozrósł się, powiększył o II – młodszą grupę taneczną.

Po śmierci Józefa Dzika w 1979 r. ciężar odpowiedzialności za Zespół spadła na Z. Toruń, J. Pogonowskiego, K. Kramka i Leszka Tymczynę (1971-80 r.)- ówczesnego kierownika Zespołu, wcześniej tancerza i Prezesa Zarządu. Taka bowiem funkcja, kierownika Zespołu, została utworzona przez władze Uczelni w 1976 roku. Wsparciem dla kadry Zespołu – choć na krótko (1 rok) był wielki autorytet, wspaniały choreograf – Ignacy Wachowiak.

Od 1976 roku (z kilkuletnią przerwą) związany był z Zespołem Mirosław Stojak. Początkowo jako akompaniator-amator, a w latach 1981-84 był zatrudniony jako instruktor. W 1993 roku ponownie zatrudniony pracował do 2013 pełniąc przez kilka lat funkcję kierownika muzycznego.

W latach 1982-1990 funkcję instruktora i pierwszego choreografa pełniła Ewa Wierzbicka – wcześniej tancerka i solistka. Bardzo wymagająca względem estetyki scenicznej, świeżości wyrównania uczesania i wyprostowania. Przybyło kilka kompletów kostiumów a wraz z nimi nowe układy choreograficzne wzbogaciły artystycznie Zespół. Po wyjeździe kierownika Zespołu, przez dwa lata (1988-90) pełniła Jego obowiązki.

Rozrastający się Zespół o nowe grupy taneczne zmuszał do powiększenia kadry. Typowym jest, że kolejni instruktorzy wywodzili się z grona tancerzy – wychowanków Zespołu co gwarantowało niezmienność Jego charakteru. W 1983 roku rozpoczął prowadzenie zajęć Adam Grochecki jako instruktor tańca. W 1984 roku zostali zatrudnieni w charakterze akompaniatorów Jan Kozłowski oraz Zbigniew Smagowski, który w miarę potrzeby prowadzi kapelę na koncertach.

Pewnym mankamentem w Zespole był brak instruktora wokalnego. Współpracujący z Zespołem niezapomniany Władysław Byszewski na nowo “rozśpiewał” młodzież ale potrzebny był ktoś na stałe. Przygotowania wokalnego podjął się w 1984 roku pasjonat – Jan Kiełb. W 1992 roku jego obowiązki przejęła i do dzisiaj pełni Jadwiga Gąska. Dzięki niej Zespół mógł nagrać kilka kaset i płyt z programem i kolędami. Od 1990 roku do chwili obecnej instruktorem jest Kazimierz Kozak, były tancerz, prowadząc przez kilkanaście lat grupę najstarszą. . W tym samym charakterze pracował w latach 1993-2004 kolejny wychowanek Zbigniew Wójcik, którego zastąpiła, pracująca do dzisiaj Marzena Dźwierzyńska.

W 1991 roku został zatrudniony Jerzy Horbowski, były tancerz (1983-1990). Pracuje do dzisiaj, zajmując się głównie kontaktami zagranicznymi, tłumaczeniami, konferansjerką.

Oprócz wymienionych na przestrzeni lat – choć na krótko kadrę instruktorską stanowili: Ewa Skórka, Zbigniew Romanowicz, Jadwiga Sawa, Dorota Banaszkiewicz, Hanna Aleksandrowicz. Także instruktorzy muzyczno-wokalni: Henryk Gąska, Kazimierz Liszcz, Janusz Lawgmin oraz Henryk Lembowicz od 2008 roku pracujący do chwili obecnej.

W 1984 roku powstała na Akademii Rolniczej jednostka – Centrum Folkloru i Kultury Wsi, w ramy którego wszedł Chór i Zespół Pieśni i Tańca a także nowo powstały lecz krótko działający: Chór Żeński prowadzony przez Jana Kiełba i Teatr Scena Ludowa prowadzony przez Zbigniewa Sztejmana.

Inicjatorem powstania Centrum był ówczesny kierownik Zespołu (1980-88) Tadeusz Wierzbicki, który do swojego pomysłu przekonał Prorektora ds. Studenckich prof. Czesława Szajera.

W 1990 roku na stanowisko kierownika Centrum a tym samym Zespołu został powołany Adam Grochecki. W 1993 roku jego funkcję przejął i pełni do dzisiaj były tancerz i Prezes Zarządu Zespołu – Zbigniew Romanowicz. Z jego też inicjatywy powstały: w 1990 roku grupa oldboi, nadana w 2000 roku nazwa “Jawor” Zespołowi oraz w tym samym roku powołane Stowarzyszenie Przyjaciół Zespołu Pieśni i Tańca Jawor Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.

Od 1993 roku Zespół jest członkiem Polskiej Sekcji Międzynarodowej Rady Stowarzyszeń Folklorystycznych, Festiwali i Sztuki Ludowej – CIOFF.

W 2009 roku utworzono funkcje kierownika artystycznego, którą objął I-szy choreograf Jan Pogonowski.

W 2012 roku zmarł współzałożyciel zespołu prof. Bogusław Szot.

W 2013 roku zmarł Mirosław Stojak, i w 2015 roku zmarł Henryk Gąska.

W 2014 roku zostali zatrudnieni Piotr Wiącek i Łukasz Bożek.

W 2015 roku zakończył współpracę Zbigniew Smagowski.

W 2015 roku – rozpoczął pracę w charakterze muzyka Maciej Gruszczyński.

Obecnie garderoby, izba pamięci – klub, archiwum i biuro Zespołu mieści się w D.S. Eskulap przy ul. Langiewicza 12 w Lublinie.