Prof. dr hab. Marek Świtoński, czł. rzecz. PAN

Urodził się 16 stycznia 1954 r. w Lesznie (Wielkopolska), ale jeszcze w tym samym roku zamieszkał z rodzicami i bratem w Poznaniu. Z miastem tym związana jest jego edukacja, praca zawodowa i życie osobiste. W 1972 r. uzyskał świadectwo dojrzałości w VIII Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Mickiewicza. Dyplom z wyróżnieniem magistra inżyniera rolnictwa uzyskał w 1977 r. w Akademii Rolniczej. Bezpośrednio po ukończeniu studiów podjął pracę na stanowisku asystenta stażysty w Zakładzie Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierząt w Instytucie Technologii i Produkcji Zwierzęcej Wydziału Zootechnicznego macierzystej uczelni, z którą jest związany do chwili obecnej. Uchwałami Rady Wydziału Zootechnicznego AR w Poznaniu uzyskał stopnie doktora (1981 r.) i doktora habilitowanego (1988 r.) nauk rolniczych, w zakresie zootechniki. W 1993 r. z rąk Prezydenta RP odebrał tytuł profesora nauk rolniczych. Odbył dwa staże podoktorskie w Szwajcarskim Federalnym Instytucie Technologicznym (ETH) w Zurychu (1982 r.) oraz w Szwedzkim Uniwersytecie Nauk Rolniczych w Uppsali (1985-1986). Pracował również przez pół roku (1997 r.) jako visiting profesor w ETH. W 2007 r. został wybrany na członka korespondenta, a w 2022 r. na członka rzeczywistego PAN.

Działalność badawcza jest związana z genetyką zwierząt domowych, a w szczególności z cytogenetyką, genomiką i diagnostyką chorób genetycznych. Jest autorem lub współautorem 236 oryginalnych prac twórczych, 45 artykułów naukowych, a także 8 książek naukowych lub podręczników akademickich oraz 11 rozdziałów w takich opracowaniach. Wygłosił 29 referatów plenarnych na konferencjach międzynarodowych i krajowych. Publikacje naukowe ukazały się w renomowanych czasopismach multidyscyplinarnych, genetycznych, hodowlanych i weterynaryjnych, takich jak: Scientific Reports, PLoS One, Animal Genetics, Genomics, Gene, Journal of Heredity,  Hereditas, Cytogenetic and Genome Research, Journal of Applied Genetics, Molecular Biology Letters, Endocrine, Journal of Dairy Science, Journal of Animal Science, Journal of Animal Breeding and Genetics, Livestock Science, Animals, Sexual Development, Animal Reproduction Science, Reproduction in Domestic Animals, Theriogenology, Veterinary Record, Veterinary Pathology, Equine Veterinary Journal, Journal of Comparative Pathology, Comparative Veterinary Oncology, Research in Veterinary Science itd.

Do głównych osiągnięć badawczych zalicza: opis zaburzeń mejotycznej koniugacji chromosomów (obserwacja kompleksów synaptonemalnych w mikroskopie elektronowym) u nosicieli mutacji chromosomowych, udział w opracowaniu wzorców kariotypu trzech gatunków z rodziny psowatych (pies, lis polarny i jenot chiński) oraz budowie cytogenetycznych map genomu pięciu gatunków (pies, lis pospolity, lis polarny, jenot chiński i świnia), identyfikację licznych markerów DNA związanych z otłuszczeniem świń oraz poznanie podłoża cytogenetycznego lub molekularnego wrodzonych wad rozwojowych (głównie zaburzeń rozwoju płci) lub obniżonej płodności. Publikacje były cytowane ponad 3100 razy (wg Web of Science All Databases), a aktualny wskaźnik Hirscha wynosi 26. Kierował 20 projektami badawczymi finansowanymi przez KBN, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, FNP lub NCN.

Był opiekunem ponad 120 prac magisterskich, inżynierskich lub licencjackich. Wypromował 28 doktorów, w tym 21 nauk rolniczych w zakresie zootechniki i 7 nauk biologicznych. Prowadzi wykłady z zakresu genetyki, cytogenetyki, chorób genetycznych i diagnostyki genetycznej dla studentów kierunków: zootechnika, biotechnologia, biologia i weterynaria. Jest współautorem szeregu podręczników akademickich, w tym: Genetyka zwierząt (K.M. Charon i M. Świtoński, 2000, 2004, PWN), Diagnostyka cytogenetyczna zwierząt domowych (M. Świtoński, E. Słota i K. Jaszczak, 2006, Wydawnictwo AR w Poznaniu) oraz Genetyka i genomika zwierząt (K.M. Charon i M. Świtoński, 2012, PWN). Aktualnie, wraz ze współpracownikami z Katedry, kończy przygotowanie dla PWN kolejnego podręcznika akademickiego pt Genetyka ogólna i weterynaryjna.

Prowadzi szeroką działalność organizacyjną na polu naukowym, zarówno w macierzystej uczelni jak i w kraju. W latach 1990-96 był prorektorem, a w latach 1989-2021 kierownikiem Katedry Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierząt. Przez ponad 20 lat (2000-2022) był redaktorem naczelnym Journal of Applied Genetics. Jest członkiem rad redakcyjnych: Scientific Reports, Gene, Frontiers in Genetics, Animal Science Papers and Reports oraz Medycyna Weterynaryjna. Był prezesem Polskiego Towarzystwa Genetycznego (2001-2004) oraz członkiem Rady Nauki przy Ministrze Nauki i Informatyzacji (2004-2008) i członkiem Rady Fundacji na rzecz Nauki Polskiej – FNP (2008-2016). Od 2019 r. jest prezesem Oddziału PAN w Poznaniu. Jest członkiem Komitetu Nauk Zootechnicznych PAN oraz Komitetu Nauk Weterynaryjnych i Biologii Rozrodu PAN, a także rad naukowych Instytutu Genetyki i Biotechnologii Zwierząt PAN w Jastrzębcu, Instytutu Genetyki Roślin PAN w Poznaniu oraz Instytutu Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu.

Za osiągnięcia w pracy naukowej i dydaktycznej był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Uzyskał szereg nagród i dyplomów, w tym: 4 nagrody Ministra właściwego ds. nauki, subsydium Mistrz przyznane przez FNP oraz wyróżnienia za publikacje naukowe przyznane przez Wydział Nauk Rolniczych, Leśnych i Weterynaryjnych PAN oraz Wydział Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN, a także Polskie Towarzystwo Genetyczne. Jest żonaty, ma troje dzieci i czworo wnucząt.