Katedra i Klinika Rozrodu Zwierząt

Przedmioty dydaktyczne: położnictwo i rozród zwierząt, andrologia i unasienianie zwierząt oraz fakultety: choroby noworodków, rozród koni.

Odrębną formą zajęć dydaktycznych są staże kliniczne kończące się zaliczeniem oraz przygotowaniem historii choroby przypadku klinicznego, a także obowiązkowym uczestnictwem w przynajmniej jednym zabiegu cesarskiego cięcia u dużych (krowa, klacz), średnich (owca, koza, świnia) i małych zwierząt (suka, kotka)

 

Główne kierunki badań:

Tematyka badawcza Katedry i Kliniki stanowi odzwierciedlenie problemów występujących w gospodarstwach drobno i wielkotowarowych. Są to: zaburzenia płodności, schorzenia gruczołu mlekowego oraz patologia porodu i okresu okołoporodowego u zwierząt gospodarskich i towarzyszących człowiekowi. W obrębie wymienionych problemów realizowane są lub były następujące grupy tematyczne: czynniki etiologiczne, patogeneza i terapia schorzeń gruczołu mlekowego u krów; etiologia, diagnostyka, leczenie i profilaktyka zapaleń wymion u owiec; występowanie, przyczyny i leczenie jałowości u bydła; fizjologia i patologia ciąży, porodu i okresu poporodowego u samic zwierząt domowych; badania dotyczące: niepłodności immunologicznej u krów oraz sposobów przywracania im płodności, syndromu MMA u świń, jakości mleka dostarczanego przez rolników indywidualnych, ropomacicza u suk, diagnostyki i leczenia grzybiczych zapaleń wymion u krów, stymulacji mechanizmów odporności nieswoistej u bydła, koni, owiec, psów i świń w zapobieganiu schorzeniom gruczołu mlekowego, schorzeniom okresu okołoporodowego oraz chorobom noworodków.

Działalność kliniczna:

Klinika prowadzi dyżury lekarskie i leczenie stacjonarne wszystkich gatunków zwierząt. Jest także ośrodkiem konsultacji dla lekarzy praktyków, izby lekarsko-weterynaryjnej i weterynaryjnych zakładów farmaceutycznych. Katedra prowadzi podyplomowe studium specjalizacyjne z rozrodu zwierząt oraz szkolenia dla hodowców, w których czynnie uczestniczą wszyscy pracownicy naukowo-dydaktyczni.

Katedra Położnictwa (obecna nazwa Katedra i Klinika Rozrodu Zwierząt) powstała w 1946 roku. Zorganizowanie Katedry powierzono zastępcy profesora dr Ludwikowi Mulakowi. W 1947 r. po rezygnacji dr Ludwika Mulaka kierownictwo Katedry objął  prof. dr hab. Kazimierz Szczudłowski, kierownik Katedry Chirurgii i Położnictwa Wydziału Weterynaryjnego Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu. Prof. dr hab. Kazimierz Szczudłowski prowadził wykłady dojeżdżając do Lublina. Zajęcia dydaktyczne prowadzili delegowani z Polikliniki asystenci: lek. wet. Rudolf Kurczab i lek. wet. Adam Szafran. Katedra w tym czasie otrzymała tymczasowe pomieszczenie w lokalu Katedry Chirurgii przy Al. Racławickich 9. Po rezygnacji prof. Szczudłowskiego z kierownictwa, p.o. kierownikiem Katedry został st. asystent Katedry Chirurgii lek. wet. Antoni Żebracki (od 31.08.1948 r.).

W kwietniu 1949 r. Katedra uzyskała lokal w wyremontowanej części budynku przy Al. Racławickich 9, a w lutym 1960 r. przeniesiona została do nowo wybudowanych  pawilonów przy ul. Głębokiej 30. Pomieszczenia te obejmowały Klinikę dla dużych zwierząt oraz Klinikę dla małych zwierząt, w której obecnie mieści się laboratorium. Po ustąpieniu z kierownictwa w październiku 1961 r. zastępcy profesora dr Antoniego Żebrackiego, kuratorstwo nad Katedrą objął dr hab. Stanisław Tarkiewicz, docent w Katedrze Chorób Wewnętrznych i w latach 1967-1970 pełnił funkcję jej kierownika. Od 1 października 1970 r. do 30 września 1971 r. kierownikiem był doc. dr hab. Zbigniew Samborski, a od 1 października 1971 r. pełnienie obowiązków kierownika Kliniki Położniczej powierzono doc. dr Zbigniewowi Feliksowi Drewnowskiemu. W 1978 r. po śmierci doc. dr Z. Drewnowskiego, kierownictwo Kliniki objął prof. dr hab. Jan Krzyżanowski, który pełnił tę funkcję do 30 września 1997 roku. 1 października 1997 roku kierownikiem Katedry został prof. zwyczajny dr hab. Władysław Wawron, który pełnił tą funkcję do roku 2017.  Obecnie funkcję kierownika Katedry pełni dr hab. Roman Dąbrowski.

Od roku 1970 Katedra Położnictwa wchodziła w skład Instytutu Nauk Klinicznych. Po rozwiązaniu Instytutu w roku 1988, Katedra powróciła do dawnej formy organizacyjnej , zmieniając swoją nazwę na Katedrę i Klinikę Rozrodu Zwierząt. Z dniem 1 lipca 1997 r. w ramach Katedry i Kliniki Rozrodu Zwierząt powołany został Zakład Andrologii i Biotechnologii Rozrodu, którego kierownikiem został prof. dr hab. Zygmunt Wrona, który pełnił tą funkcję do 2017 roku. Aktualnym kierownikiem Zakładu jest prof. dr. hab. Leszek Krakowski.

Tematyka badawcza Kliniki Położniczej w minionym sześćdziesięcioleciu stanowiła odzwierciedlenie problemów występujących w hodowli zwierząt w gospodarstwach wielko i drobnotowarowych oraz u zwierząt towarzyszących. Problemami tymi były i są w dalszym ciągu zaburzenia płodności, schorzenia gruczołu mlekowego oraz patologia porodu i okresu okołoporodowego. W badaniach uwzględniono potrzeby dydaktyki, a także trendy w nauce światowej.

pracownicy katedry w pracowni weterynaryjnej

W działalności naukowej Katedry można wyróżnić kilka głównych kierunków badań:

1. Czynniki etiologiczne, patogeneza i terapia schorzeń gruczołu mlekowego u krów.
Przeprowadzone w Klinice wieloletnie badania wykazały, że głównymi czynnikami etiologicznymi zapaleń gruczołu mlekowego u krów, są gronkowce, paciorkowce, pałeczki okrężnicy i drożdżaki. Skuteczna terapia mastitis musi być oparta o badania bakteriologiczne i wyniki antybiotykogramu. Wykonane po raz pierwszy w Polsce badania doświadczalne nad przebiegiem klinicznym i leczeniem colimastitis oraz badania nad patogenezą tej choroby są oryginalnymi osiągnięciami naukowymi nie tylko w skali krajowej. Nowatorski charakter miały też prace nad zapaleniami wymienia u krów, wywołanymi przez grzyby i mikoplazmy oraz gronkowce koagulazo-ujemne. Unikalne w skali krajowej są badania dotyczące charakterystyki systematycznej grzybów wywołujących zapalenia gruczołu mlekowego u krów, jak i ocena skuteczności różnych leków do ich terapii.

2. Etiologia, diagnostyka, leczenie i profilaktyka zapaleń wymion u owiec.
Przeprowadzone po raz pierwszy w kraju kompleksowe badania dotyczące schorzeń wymion u owiec pozwoliły na opracowanie zasad diagnostyki i terapii ostrych i przewlekłych zapaleń zarówno w okresie laktacji, jak i w czasie zasuszania. Wykazano również skuteczność profilaktycznego wprowadzania antybiotyków do wymion maciorek w okresie polaktacyjnym. Wyniki tych badań przyczyniły się do ograniczenia strat w hodowli owiec. Uzyskano również interesujące wyniki dotyczące immunostymulacji odporności owiec w okresie okołoporodowym, mające na celu zwiększenie zdrowotności przychówka i zmniejszenie występowania zapaleń gruczołu mlekowego u owiec.

3. Występowanie, przyczyny i leczenie zaburzeń płodności u bydła.
Podjęto i przeprowadzono badania inwentaryzacyjne nad stanem płodności krów w gospodarstwach indywidualnych. Stwierdzono, że jałowość bydła w tym sektorze gospodarki rolnej stanowiła poważny problem ekonomiczny. Przyczynami były głównie stany zapalne macicy i zaburzenia hormonalne będące odbiciem niewłaściwych warunków żywienia i utrzymania zwierząt. Opracowano także i opublikowano zasady leczenia. Badania te, wykonane na licznym materiale były pierwszymi w kraju.  

4. Zabiegi metafilaktyczne w okresie okołoporodowym oraz ich wpływ na stan płodności krów.
Na podstawie przeprowadzonych badań zaproponowano stosowanie dodatków mineralnych oraz wybranych leków w okresie przed i poporodowym u krów. Wyniki tych badań, szeroko wprowadzone w gospodarstwach wielkostadnych, przyczyniły się do poprawy wskaźników płodności bydła.

5. Wpływ leków i środków toksycznych na płodność buhajów.
Wykazano negatywny wpływ na jakość nasienia i płodność buhajów podawanego doustnie czterochlorku węgla i ksylamitu. Stwierdzono również, iż w przypadkach motylicy u buhajów można bez szkody dla płodności stosować Zanil. Wymienione badania, oprócz poszerzenia wiedzy z zakresu andrologii, miały charakter nowatorski i praktyczny.

6. Fizjologia i patologia ciąży, porodu i okresu poporodowego u samic zwierząt domowych.
Opracowane wyniki obserwacji klinicznych na temat ciężkich porodów u krów i klaczy wraz ze sposobami ich rozwiązywania, oparte na dużym materiale, stanowią nie tylko poszerzenie wiedzy z zakresu patologii porodu, lecz mają także znaczenie dydaktyczne i praktyczne. Nowymi osiągnięciami były wyniki badań nad wypadaniem macicy u świń i innych zwierząt domowych oraz zatrzymaniem łożysk u krów i klaczy. Ważne znaczenie poznawcze i praktyczne miały badania nad ustaleniem długości ciąży u psów rasowych hodowanych w Polsce. Obecnie prowadzone są badania dotyczące różnych metod leczenia zatrzymania łożyska u krów.

7. Badania nad niepłodnością immunologiczną u krów oraz sposobami przywracania im płodności.
W ramach tego zagadnienia przeprowadzone zostały badania eksperymentalne mające na celu określenie ilości  nieskutecznych inseminacji, które mogą wywołać powstanie przeciwciał przeciwplemnikowych uniemożliwiających zapłodnienie. Opracowano także metody postępowania przywracające płodność krowom i jałówkom dotkniętym zaburzeniami płodności o podłożu immunologicznym.

8. Badania nad syndromem MMA u świń.
Przeprowadzono badania mające na celu wczesną diagnostykę syndromu MMA. Stosując w profilaktyce tego zespołu nowe, nie stosowane dotąd leki, między innymi stymulujące odporność, uzyskano znaczne zmniejszenie zachorowalności macior oraz śmiertelności prosiąt. Obecnie prowadzone badania  dotyczą kształtowania się enzymatycznych i nie enzymatycznych mechanizmów obrony antyoksydacyjnej organizmu oraz występowania stresu oksydacyjnego u świń w przebiegu prawidłowego okresu okołoporodowego oraz u zwierząt z syndromem Mastitis-Metritis-Agalactia (MMA).

9. Badania dotyczące ropomacicza i nowotworów gruczołu mlekowego u suk.
Obecnie prowadzone są badania nad kształtowaniem się wskaźników odporności swoistej i nieswoistej w przebiegu ropomacicza u suk oraz przydatnością wybranych parametrów klinicznych i laboratoryjnych w prognozowaniu przebiegu nowotworów gruczołu mlekowego u suk.
Oprócz skrótowo wymienionych głównych osiągnięć badawczych, wykonano wiele innych prac o dużym znaczeniu praktycznym. Można tu zaliczyć opracowanie postępowania w przypadkach ran strzyków u krów, przerwania przegrody nosowej u buhajów, leczenia przetrwałego moczownika u źrebiąt, bezmleczności u macior, porażenia poporodowego u krów, ropni wymienia u klaczy, a także badania nad zastosowaniem klejów cyjanoakrylowych w położnictwie weterynaryjnym.

Pracownicy Katedry i Kliniki Rozrodu Zwierząt prowadzili zajęcia z zakresu rozrodu bydła, owiec, koni, świń i zwierząt futerkowych, a także z zakresu schorzeń wymienia krów w Centralnym Ośrodku Doskonalenia Kadr Weterynaryjnych w Puławach od początku istnienia ośrodka. Byli wykładowcami na kursach podyplomowych dla lekarzy wet. w większości województw w kraju. Brali udział w szkoleniach służby zootechnicznej – gminnej, PGR, RSP i WOPR. Wygłaszali prelekcje dla rolników indywidualnych – członków związków branżowych, takich jak: związki hodowców bydła, koni, trzody chlewnej i owiec. Uczestnikami kursów prowadzonych przez pracowników Kliniki byli dyrektorzy gospodarstw rolnych, pracownicy urzędów wojewódzkich i gminnych, pracownicy SHiUZ i wielu innych instytucji związanych z gospodarką rolną i żywieniową. Obecnie pracownicy Katedry prowadzą Podyplomowe Studia Specjalizacyjne z zakresu rozrodu zwierząt.

Katedra i Klinika Rozrodu Zwierząt od początku swego istnienia prowadzi usługi kliniczne z zakresu diagnostyki , profilaktyki i terapii zaburzeń rozrodu, patologii ciąży i okresu okołoporodowego, schorzeń gruczołu   mlekowego oraz schorzeń noworodków zwierząt gospodarskich i towarzyszących.

Pracownicy Katedry dokonywali oceny wielu leków i preparatów weterynaryjnych na zlecenie przemysłu farmaceutycznego i bioweterynaryjnego. Wykonano także ponad 150 ekspertyz dotyczących ustalenia przyczyn i sposobów postępowania w zwalczaniu zaburzeń płodności u bydła oraz leczenia i profilaktyki  schorzeń wymienia u krów na zlecenie jednostek i organizacji rolniczych w różnych regionach kraju.

Obecnie pracownikami Katedry i Kliniki Rozrodu Zwierząt są:

Kierownik Katedry: dr hab. Roman Dąbrowski, prof. uczelni
Dr hab Marek Szczubiał, prof. uczelni
Dr Tomasz Piech
Lek. wet. Marco Wochnik
Starsi specjaliści inżynieryjno-techniczni: mgr Monika Bochenek
Mgr Kamila Baryła
Technik: lek wet. Kamila Maj
Profesor emerytwany: prof. dr hab. Władysław Wawron

W skład Katedry wchodzą także pracownicy Zakładu Andrologii i Biotechnologii Rozrodu.
Pracownicy Katedry i Kliniki Rozrodu Zwierząt prowadzą zajęcia dydaktyczne ze studentami IV, V i VI roku Wydziału Medycyny Weterynaryjnej. W ramach przedmiotu „Położnictwo i rozród zwierząt” realizowane są zajęcia w semestrze VIII  (rozród koni), w semestrze  IX (położnictwo weterynaryjne), w semestrze X (ginekologia weterynaryjna) i w semestrze XI (patologia gruczołu mlekowego). W semestrze XI prowadzone są także zajęcia z przedmiotu „Andrologia i unasienianie zwierząt”. Ponadto prowadzone są zajęcia w ramach fakultetów „Choroby noworodków” i „Rozród koni” oraz staże kliniczne. Zajęcia prowadzone są w formie audytoryjnej, laboratoryjnej, seminaryjnej a także zajęć terenowych.

Zakład Andrologii i Biotechnologii Rozrodu

Zakład powołany został w ramach Katedry i Kliniki Rozrodu Zwierząt Wydziału Medycyny Weterynaryjnej AR w Lublinie decyzją Rektora z dniem 1 lipca 1997 roku.

W Zakładzie są realizowane zajęcia dydaktyczne z przedmiotów „Andrologia i unasienianie zwierząt”  oraz „Rozród koni” (fakultet).

Tematyka badawcza Zakładu realizowana jest w ramach badań Katedry i Kliniki Rozrodu Zwierząt i dotyczy w szczególności:

1.roli układu immunologicznego w procesach rozrodczych zwierząt oraz jego wpływu na  występowanie zaburzeń płodności;
2.wpływu środków leczniczych na proces spermatogenezy i wartość biologiczną nasienia;
3.oceny jakości nasienia młodych samców (knurków) przeznaczonych do Stacji Unasieniania Loch oraz punktów kopulacyjnych;
4.badań nad zwiększeniem efektywności przenoszenia zarodków u bydła;
5.prognozowania płodności samców w oparciu o specjalistyczne badanie kliniczne oraz oznaczanie hormonów sterydowych (estrogeny, testosteron) w płynach ustrojowych i kale.

Pracownicy Zakładu uczestniczą w dyżurach lekarskich oraz leczeniu wszystkich gatunków zwierząt w ramach Katedry i Kliniki Rozrodu Zwierząt. Prowadzą zajęcia  jako wykładowcy w szkoleniach specjalistycznych dla lekarzy weterynarii, organizowanych w ramach Weterynaryjnego Centrum Kształcenia Podyplomowego w Puławach. Utrzymują kontakty zawodowe i szkoleniowe z Katedrą  Rozrodu Uniwersytetu Weterynaryjnego w Pizie.

Obecny skład osobowy Zakładu stanowią:

Kierownik: prof. dr hab. Leszek Krakowski
Dr hab. Piotr Brodzki, prof. uczelni
Lek. wet. Kinga Osemek
Starszy specjalista inżynieryjno-techniczny: mgr Kamila Łabęcka
Profesor emerytowny: prof. dr hab. Zygmunt Wrona

Działalność usługowa Katedry
Zobacz