Stop barszczowi Sosnowskiego: Polska i Ukraina razem w projekcie „Zero Heracleum”

Projekt projekt „Zero Heracleum” – „Ochrona bioróżnorodności obszarów transgranicznych Ukrainy i Polski przed inwazyjnymi populacjami barszczu (Heracleum)”  to wspólna inicjatywa Polski i Ukrainy mająca na celu ochronę bioróżnorodności przed jednym z najbardziej niebezpiecznych gatunków inwazyjnych – barszczem Sosnowskiego. Dzięki nowoczesnym technologiom i współpracy transgranicznej projekt przyczyni się do ograniczenia rozprzestrzeniania tej rośliny, odbudowy cennych siedlisk oraz zwiększenia bezpieczeństwa ludzi i stabilności lokalnych ekosystemów.

Pracownicy Uniwersytetu Przyrodniczego rozpoczynają projekt „Zero Heracleum” – „Ochrona bioróżnorodności obszarów transgranicznych Ukrainy i Polski przed inwazyjnymi populacjami barszczu (Heracleum)” PLUA.01.03-IP.01-0008/23 w ramach Programu Interreg NEXT Polska – Ukraina 2021-2027.

Szybkie rozprzestrzenianie się inwazyjnych gatunków roślin powoduje duże szkody dla bioróżnorodności i środowiska. Rośliny inwazyjne wypierają rodzime gatunki, tworzą monokultury i upraszczają siedliska dzikich zwierząt. Na Ukrainie i w Polsce ponad 80 gatunków roślin powoduje szkody w rolnictwie i leśnictwie. Jednym z najniebezpieczniejszych gatunków inwazyjnych jest barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi), który jest również szkodliwy dla zdrowia ludzi.

Celem projektu to ocena rozpowszechnienia, różnorodności genetycznej i biochemicznej, a także kontrola i monitorowanie populacji inwazyjnych barszczu Sosnowskiego na granicy Polski i Ukrainy. Praktyczne cele projektu to przetestowanie i wdrożenie skutecznych środków zwalczania barszczu inwazyjnego, zapobieganie jego rozprzestrzenianiu się i przywracanie siedlisk w kontekście bioróżnorodności na terenach przygranicznych Ukrainy i Polski. Dotychczas nie ma szczegółowych informacji na temat przestrzennego występowania barszczu i jego wpływu na bioróżnorodność. Projekt poprzez wdrożenie różnych metod badawczych teledetekcji (obrazowanie satelitarne i lotnicze) pozwala wypełnić tę lukę badawczą. Ponadto, dzięki wykorzystaniu technologii WebMap do udostępniania wyników projektu, projekt zapewnia otwarty dostęp do wiedzy na temat bioróżnorodności i inwazyjnych gatunków obcych, wzmacniając w ten sposób cele edukacyjne i współpracę transgraniczną.

Oczekiwane zmiany

• Zmniejszenie populacji barszczu i jego szkodliwego wpływu;
• Odbudowa siedlisk półnaturalnych oraz agroekosystemów;
• Poprawa bezpieczeństwa życia mieszkańców;
• Zwiększenie atrakcyjności turystycznej obszarów wiejskich;
• Rozwój produkcji rolnej;
• Kształtowanie świadomości ekologicznej poprzez system edukacji publicznej, w oparciu o ochronę lokalnej bioróżnorodności przed zagrożeniami ze strony gatunków inwazyjnych.

Na Ukrainie projekt obejmie 9 gmin (hromadas) zlokalizowanych w trzech rejonach obwodu lwowskiego: rejon stryjski: gminy Koziova, Skole, Slavske; Rejon samborski: gminy Borynia, Stary Sambor, Strilky, Turka i Chyrów; Rejon drohobycki: gmina Schodnica. W Polsce projekt obejmie 30 gmin (gmin) położonych na terenie trzech województw: województwo lubelskie: Tyszowce, Bełżec, Jarczów, Krynice, Lubycza Królewska, Łaszczów, Rachanie, Susiec, Tarnawatka, Telatyn, Tomaszów Lubelski, Ulhówek, Dołhobyczów, Horodło, Hrubieszów, Mircze, Trzeszczany, Uchanie, Werbkowice, Zamość, Łabunie, Miączyn, Końskowola, Lublin i Fajsławice; województwo podkarpackie: gminy Ustrzyki Dolne, Bircza i Bukowsko; województwo podlaskie: gminy Piątnica i Rutki. 

Partnerzy

Lider: Lwowska Izba Rolnicza (ul. Valova 3179008, Lwów, Ukraina)

Partner 1: Lwowski Narodowy Uniwersytet Medycyny Weterynaryjnej i Biotechnologii im. Stefana Gżyckiego (ul. Pekarska 50, 79010, Lwów, Ukraina)

Partner 2: Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie (ul. Akademicka 13, 20-950, Lublin, Polska)

Partner 3: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej (ul. Marii Curie-Skłodowskiej 5, 20-031, Lublin, Polska)

Partner 4: Lubelska Izba Rolnicza (ul. Pogodna 50, 20-337, Lublin, Polska)

Skład osobowy

Koordynator projektu:

dr hab. Mariusz Kulik, prof. uczelni (tel. 81 4456701, mariusz.kulik@up.lublin.pl)

Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu

Koordynator wsparcia informacyjnego:

dr hab. Andrzej Bochniak, prof. uczelni (tel. 815319633 andrzej.bochniak@up.lublin.pl)

Katedra Zastosowań Matematyki i Informatyki

Koordynator wsparcia administracyjnego:

mgr Marlena Wosiak (tel. 814456236 marlena.wosiak@up.lublin.pl)

Biuro Projektów Międzynarodowych

Eksperci – kadra naukowa (pozostali wykonawcy):

dr Adam Gawryluk; dr Szymon Chmielewski; dr hab. Teresa Wyłupek (Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu)

dr hab. Małgorzata Haliniarz, prof. uczelni; dr hab. Sylwia Andruszczak, prof. uczelni; dr hab. Piotr Kraska, prof. uczelni; dr hab. Dorota Gawęda, prof. uczelni; dr Ewa Kwiecińska-Poppe (Katedra Herbologii i Technik Uprawy Roślin)

dr hab. Edyta Paczos-Grzęda, prof. uczelni; dr Sylwia Sowa (Instytut Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin)

dr hab. Mirosława Chwil, prof. uczelni (Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin)

Więcej informacji na stronie projektu: https://up.lublin.pl/zero-heracleum/

oraz Programu Interreg NEXT Polska – Ukraina 2021-2027:

https://pl-ua.eu/pl/walka-z-zielonym-najezdzca/

https://pl-ua.eu/pl/projekty-i-historie/ochrona-bioroznorodnosci-na-obszarach-transgranicznych-ukrainy-i-polski-przed-populacjami-inwazyjnego-barszczu-heracleum/