Slow Food w ochronie producentów i produktów lokalnych oraz metod ich wytwarzania. Cykl: “Nauki Rolnicze XXI wieku”

Ruch Slow Food to globalna, oddolna organizacja, która opowiada się za ochroną lokalnych tradycji żywieniowych, różnorodności biologicznej i zrównoważonych praktyk rolniczych. Ruch ten pojawił się w odpowiedzi na szybko rozwijające się, uprzemysłowione systemy żywnościowe, które przedkładają wydajność i masową produkcję nad jakość i wyjątkowość lokalnych produktów. 

Źródło: https://www.slowfood.com/

Ruch Slow Food został założony w 1986 roku we Włoszech przez Carlo Petriniego – krytyka kulinarnego, jako rodzaj protestu przeciwko serwowaniu żywności w restauracji McDonald’s. Graficznym symbolem ruchu Slow Food jest ślimak.

Zadaniem ruchu Slow Food jest przede wszystkim wspieranie regionalnych producentów żywności na całym świecie. Zwolennicy tego ruchu w opozycji do Fast Food przejawiają aspiracje jakościowe.  Istotną barierą w wyborze żywności w wersji „slow” są cena i czas, ponieważ produkty te są droższe, wymagają więcej wysiłku w produkcji, czy przygotowaniu. Ruch Slow Food realizuje się jako organizacja non-profit, która od lat pracuje nad ochroną tradycyjnych produktów. Bierze pod swoją opiekę między innymi osoby, które wytwarzają unikatowe, ekologiczne, rzadkie produkty, przekazują z pokolenia na pokolenie np. stare odmiany roślin, drzew owocowych. Ruch ten chroni regionalnych producentów i lokalne dziedzictwo kulinarne, skupia także swoją uwagę na produkcjach, które stają się zaniedbywane i marginalne. Stąd żywność Slow Food sprzyja kultywowaniu tradycji kraju i regionu, podtrzymywaniu zwyczajów kulinarnych, rozwojowi lokalnemu, regionalnego rolnictwa, a tym samym poprawę sytuacji ekonomicznej lokalnych producentów żywności, stanu środowiska naturalnego, edukacji i zdrowia społeczeństwa.  

Obecnie Slow Food działa w ponad 160 krajach i zajmuje się różnymi projektami, związanymi z żywnością i jej wpływem na planetę, kulturę, politykę oraz ludzi. W Polsce ruch ten pojawił się 4 grudnia 2002 roku, w Krakowie. Organizacje Slow Food w każdym kraju definiują poszczególne zasady, jednak całościowy ich sens jest ten sam. Slow Food zakłada m.in: promocję kultury i ochronę dóbr społecznych, jakimi są tradycyjne receptury i sposób przygotowywania produktów spożywczych, ochrona tradycyjnych, regionalnych produktów, wspieranie tradycyjnych metod produkcji żywności, dalekich od nowoczesnych technologii.

Z inicjatywy ruchu Slow Food powstała „Arka Smaku”, czyli internetowy zbiór produktów zagrożonych, które należą do kultur i tradycji całego świata. Są tam zarejestrowane również produkty powiązane z Polską m.in. Kindziuk, Dereniówka, Piękny Jaś z Doliny Dunajca, Oscypek, Miód Pitny. Ważnym aspektem Slow Food jest także organizowanie wydarzeń związanych z lokalną kuchnią, promujących lokalne, tradycyjne produkty, np. Gęsina na Świętego Marcina, Czas Dobrego Sera i Wina w Lublinie.

Ruch ten nabiera na znaczeniu również poprzez fakt, że o rekomendację organizacji stara się coraz więcej polskich restauratorów, których menu wpisuje się w ideę ruchu. Wybrane restauracje, po przejściu procedury weryfikacyjnej, zostają oznaczone znakiem ślimaka i są promowane przez Slow Food Polska. Dzięki temu, że dana restauracja korzysta z produktów dostarczonych przez regionalnych producentów, umacnia się więź między tymi podmiotami, a współpraca pozytywnie wpływa na rozwój podmiotów działających w kooperacji.

Podsumowując, ruch Slow Food przyczynia się do ochrony producentów i produktów lokalnych poprzez promowanie różnorodności biologicznej, wspieranie lokalnej gospodarki, propagowanie zrównoważonych praktyk, zachowanie tradycji kulturowych, priorytetowe traktowanie jakości, wspieranie sprawiedliwego handlu oraz wspieranie świadomości i edukacji w społecznościach.

dr inż. Wioletta Wróblewska
Katedra Zarządzania i Marketingu
Wydział Agrobioinżynierii

Literatura:

1. Czernyzewicz E., Komor A., Białoskurski S., Wróblewska W., Pawlak J., Goliszek A. 2022.Trendy konsumpcyjne na rynku żywności – wybrane zagadnienia. Radom 2022, Instytut Naukowo-Wydawniczy Spatium.

2. Balcerowicz-Szkutnik M. 2018. Zmiany modelu konsumpcji jako efekt procesów globalizacyjnych – próba oceny istniejących związków, Studia Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 373, 5-18.

3. Szul E. 2012. Dekonsumpcja – moda czy sposób na kryzys, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy,  24, 316-328.

4. Rogala A. 2015. Współczesna konsumpcja żywności – w pułapce paradoksu postmodernistycznego świata, Journal of Agribusiness and Rural Development, 3, 513-520.

5. Wiśniewska M. 2012. Żywność, życie i turystyka w stylu „slow”, Zarządzanie i Finanse, R. 10, nr 3, cz. 2, 161-176 .

6. https://www.slowfood.com/

7. https://www.wapteka.pl/blog/artykul/slow-food-czym-jest-i-na-czym-polega-co-stoi-za-ruchem-spolecznym-slow-food3

8. https://sardiniaslowholidays.com/co-to-jest-slow-food/

9. https://grandascot.pl/blog/slow-food-co-to-wlasciwie-oznacza/

10. https://www.expondo.pl/inspiracje/wszystko-co-musisz-wiedziec-o-restauracjach-slow-food/