Prof. Adam Bownik profesorem w dyscyplinie nauki biologiczne

Decyzją Prezydenta RP Andrzeja Dudy z dnia 3 lutego 2025 r. prof. dr hab. Adam Bownik (Katedra Hydrobiologii i Ochrony Ekosystemów, Wydział Biologii Środowiskowej UP w Lublinie) otrzymał tytuł profesora nauk ścisłych i przyrodniczych w dyscyplinie nauki biologiczne.

Prof. dr hab. Adam Bownik w roku 1996 uzyskał dyplom magistra ochrony środowiska na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim na podstawie pracy dyplomowej pt. „Immunotoksyczne oddziaływanie pestycydów na ryby”. Jako student V roku został zatrudniony na stanowisku asystenta w Katedrze Biologii i Toksykologii tejże uczelni. W roku 2004 uzyskał stopień naukowy doktora nauk biologicznych na podstawie pracy pt., Oddziaływanie gronkowcowej leukocydyny LukE/LukD na układ odpornościowy karpia (Cyprinus carpio L.) oraz królika (Oryctolagus cunniculus)“, a rok później został awansowany na adiunkta. W roku 2015 uzyskał stopień doktora habilitowanego na Wydziale Biologii i Biotechnologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie na podstawie osiągnięcia naukowego pt. „Ochronne działanie ektoiny na zwierzęta w warunkach stresu”, a w 2016 roku rozpoczął pracę w Katedrze Biologicznych Podstaw Produkcji Zwierzęcej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. W 2018 roku awansował na stanowisko profesora nadzwyczajnego, a rok później w związku z utworzeniem Wydziału Biologii Środowiskowej został zatrudniony w Katedrze Hydrobiologii i Ochrony Ekosystemów Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.

Badania naukowe prowadzone początkowo przez prof. dr hab. Adama Bownika dotyczyły określenia wpływu substancji bioaktywnych (pestycydy, immunostymulatory, toksyny bakteryjne i metabolity sinicowe) na układ odpornościowy ryb. Po uzyskaniu stopnia doktora poszerzył swoje zainteresowania o badania nad wykorzystaniem ochronnego wpływu osmoprotektantów (ektoina) na bezkręgowce wodne (Daphnia magna) oraz komórki izolowane od kręgowców. Po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego i zatrudnieniu na UP w Lublinie rozwijał wcześniejszą tematykę dotyczącą ochronnego wpływu osmoprotektantów (ektoina oraz prolina) w warunkach stresu oraz oddziaływania substancji bioaktywnych (farmaceutyków przeciwzapalnych, leków przeciwnowotworowych, antybiotyków oraz metabolitów sinicowych i ich mieszanin) na bezkręgowce i kręgowce oraz hodowle komórkowe. Istotnym osiągnięciem prof. dr hab. Adama Bownika było wprowadzenie do ekotoksykologii nowych parametrów behawioralnych, fizjologicznych i biochemicznych (m.in. z zastosowaniem metod mikroskopii fluorescencyjnej) u modelowych organizmów wodnych (Daphnia magna, Brachionus calyciflorus, Chironomus aprilinus, Thamnocephalus platyurus).

Prof. dr hab. Adam Bownik prowadził swoje badania naukowe we współpracy międzynarodowej z ośrodkami we Francji, USA, Australii, Niemiec. Jest autorem ponad 90 publikacji naukowych (sumaryczny IF – 220,1, indeks Hirscha: Scopus – 24; WoS-21), 1 podręcznika akademickiego oraz 1 patentu (pt. „Zastosowanie ektoiny jako czynnika ochronnego przed działaniem toksyn bakteryjnych”). Był wykonawcą w dwóch projektach badawczych finansowanych z NCN, jednego projektu z NCBiR, wykonawcą kilku badań zleconych przez instytucje samorządowe oraz kierownikiem jednego projektu NCN pt. „Ocena oddziaływania in vivo oraz in vitro sinicowych oligopeptydów na organizmy wodne, 2019/35/B/NZ9/03249”.  

Był również recenzentem kilku projektów krajowych (2 projekty Juventus, 3 projekty Diamentowy Grant) i zagranicznych (1 projekt California EPA, 1 projekt  CONICYT, 1 projekt Czech Science Foundation,  3 projekty EU Horizon MCSA Postdoctoral Fellowship).

W roku 2022 został powołany przez Ministra Edukacji i Nauki na eksperta Komisji Ewaluacji Nauki do oceny osiągnięć działalności ośrodków naukowo-badawczych w Polsce w dyscyplinie nauki biologiczne.

Profesor Adam Bownik w trakcie swojej kariery naukowej prowadził zajęcia dydaktyczne m.in. z fizjologii zwierząt i człowieka, toksykologii ogólnej, ekotoksykologii,  biologii komórki, genetyki behawioralnej, regulacji procesów komórkowych, fizjologii adaptacji, oddziaływania substancji bioaktywnych na organizm, inżynierii komórkowej i tkankowej w kosmetologii dla studentów kierunków: biologii, biotechnologii, ochrony środowiska, biobezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego, biokosmetologii, zootechniki oraz behawiorystyki zwierząt. Prowadził także zajęcia dla studentów zagranicznych w języku angielskim (cell biology, ecotoxicology) realizowane w programie Erasmus+. Był również promotorem i recenzentem wielu prac dyplomowych studentów biologii, ochrony środowiska i biokosmetologii oraz promotorem jednego zakończonego przewodu doktorskiego.

Pan Profesor jest członkiem Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego, Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, przewodniczącym Rady Programowej kierunku Biologia UP w Lublinie, członkiem Kolegium Wydziałowego Wydziału Biologii Środowiskowej i Rady Dyscypliny Nauk Biologicznych oraz był lub jest do chwili obecnej członkiem kilku Komisji działających na UP w Lublinie: Senackiej Komisji Odwoławczej, Komisji Oceniającej Indywidualne Plany Badawcze (IPB) Doktorantów, Komisji Oceny Śródokresowej Doktora ntów (w dyscyplinie nauki biologiczne) oraz jednej Komisji Habilitacyjnej. Jest również członkiem zespołów redakcyjnych 5 czasopism o zasięgu międzynarodowym.

Pan Profesor był ośmiokrotnie nagradzany za działalność naukową, m.in. nagrodą JM Rektora KUL oraz JM Rektora Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie . Został również dwukrotnie ujęty w rankingu Stanford University i wydawnictwa Elsevier „The World’s Top 2% Scientists” obejmującym 2% naukowców na świecie z największą ilością cytowań w latach 2022 oraz 2023. W roku 2023 otrzymał Srebrny Medal Prezydenta RP za długoletnią służbę.

Inne zainteresowania: klasyczna muzyka elektroniczna, chorał gregoriański, akwarystyka, astronomia (astrofotografia DSO), kolarstwo szosowe.