Nowe technologie w produkcji malin deserowych. Cykl: “Nauki Rolnicze XXI Wieku”

Wielu rolników uważa, że uprawa malin do przetwórstwa staje się coraz bardziej nieprzewidywalna. Bywają lata, kiedy cena jest bardzo atrakcyjna, powyżej 10 zł, ale też i takie sezony, gdy cena jest poniżej 5 zł, co zazwyczaj oznacza, że były one poniżej kosztów produkcji. Tymczasem ceny malin deserowych są dużo wyższe i od 2016 roku notuje się wyraźny i silny ich trend wzrostowy (rys. 1).

Wydaje się, że stało się to w okresie, kiedy na szerszą skalę zaczęła upowszechniać się produkcja malin deserowych pod osłonami (w tunelach wysokich) na rynek konsumpcyjny. Praktyczne obserwacje tej branży jednoznacznie wskazują na rosnący trend produkcji malin deserowych pod osłonami, co jest również efektem wzrastającego popytu ze strony konsumentów, ale i też coraz większych ich wymagań względem jakości owoców (fot. 1). Nie bez znaczenia jest także fakt, że polowa uprawa malin deserowych staje się coraz trudniejsza z uwagi na trudności w zapewnieniu odpowiedniej jakości i ciągłości podaży malin deserowych z upraw w otwartym gruncie.

Fot. 1 Takiej jakości malin oczekują konsumenci w sprzedaży na rynku (fot. D. Paszko)

Z doświadczeń różnych krajów, które miały podobne problemy (Hiszpania, Włochy, Holandia) z uprawą malin w otwartym gruncie wynika, że jednym z rozwiązań stała się uprawa malin pod osłonami wysokimi. Jest to jednak bardzo wymagająca i kapitałochłonna produkcja, nakłady inwestycyjne w tunele i infrastrukturę uprawową mogą sięgać kilkuset tysięcy zł na 1 ha plantacji.

Fot. 2. Tunele wysokie to niezbędne, ale to bardzo kosztowne inwestycje w uprawie malin deserowych pod osłonami (fot. K. Sak)

Oprócz kosztów inwestycyjnych, które zwykle ponosi się na początku, w każdym sezonie trzeba ponosić koszty uprawy, takie np. koszty nawożenia, nawadniania, fertygacji, ochrony, pielęgnacji plantacji, koszty zbioru, koszty małych opakowań (zwykle 0,125 lub 0,250 g) itp.). Jak duże są to nakłady, można to chociażby zobaczyć na przykładzie zestawienia prac pielęgnacyjnych w jednym z badanych gospodarstw zajmujących się uprawą malin pod osłonami.

Co najważniejsze jednak, zmiana technologii uprawy malin deserowych z polowej na „w tunelach” niesie za sobą wiele wymiernych korzyści zarówno dla producentów, konsumentów jak i pracowników. Przede wszystkim uprawa malin w tunelach jest bardziej stabilna i przewidywalna, dużo mniej zależna od przebiegu pogody, np. częstych deszczy czy upalnego słońca. Skutkiem tego są znacznie wyższe plony uzyskiwane z pod osłon, które zależnie od technologii produkcji mogą wynieść około 15-25 ton/1ha, naprawdę dobrej jakości malin do na rynek świeżych owoców. Dla pracowników, zwłaszcza przy zbiorze owoców, z uwagi na znacznie wyższy potencjał plonotwórczy roślin to lepsza łatwość zbierania owoców, wyższy zarobek oraz stabilność pracy, ponieważ zmienna pogoda nie jest przeszkodą, tak jak w otwartym polu. Z kolei dla konsumentów, uprawa pod osłonami to pewność zakupu dobrej jakościowo maliny niezależnie w zasadzie przez cały rok. Ponadto, maliny z pod osłon są to naprawdę bardzo smaczne i pożywne owoce.

Fot. 3 Potencjał plonotwórczy malin deserowych pod osłonami (Fot. D. Paszko)

Wydaje się, że nowe technologie w produkcji malin deserowych, będę wypierać bardziej tradycyjne metody ich produkcji z uwagi na szereg zalet takiego sposobu ich uprawy. Mimo bardzo wysokich nakładów inwestycyjnych cały czas znajdują się chętni rolnicy, którzy nie boją się nowych wyzwań i podejmują ryzyko produkcji malin pod różnego rodzaju osłonami (fot. 3)