Konkurs “Człowiek w środowisku” – relacja z warsztatów terenowych

Dnia 14 marca 2025 roku w Centrum Kongresowym Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie odbył się Finał III edycji Konkursu Ekologicznego pt. „Człowiek w środowisku”, który skierowany był do uczniów szkół ponadpodstawowych z terenu woj. lubelskiego.

Konkurs wyłonił 51 finalistów nagrodzonych m. in. możliwością uczestnictwa w 2-dniowych warsztatach terenowych, które odbyły się w dniach 10-11.04.2025 r. w Roztoczańskim Parku Narodowym i Szczebrzeszyńskim Parku Krajobrazowym. Fundatorami zajęć plenerowych dla młodzieży był Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie oraz Roztoczański Parku Narodowego i Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych. Natomiast organizatorami warsztatów były: Katedra Inżynierii Środowiska UP w Lublinie oraz VI LO im Hugona Kołłątaja w Lublinie i I LO im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie.

Pierwszego dnia zajęcia warsztatowe uczniów rozpoczęły się od wizyty w Roztoczańskim Centrum Monitoringu i Nauki, gdzie dr Tadeusz Grabowski, po. Dyrektor RPN przedstawił interesującą prezentację multimedialną dotyczącą zadań RPN w zakresie badań naukowych, restytucji konika polskiego i monitoringu środowiska.

Następnie dalszą część wykładu odnoszącą się do kwestii fizjograficznych, historycznych, etnicznych i kulturowych Roztocza Pan dyrektor poprowadził na pobliskiej platformie widokowej, skąd mimo niesprzyjającej pogody rozpościerał się niezwykły krajobraz obejmujący liczne walory przyrodnicze tego regionu. Swoją bogatą wiedzą Pan dyrektor dzielił się z uczestnikami warsztatów zarówno w czasie przejazdów autokarowych, jak i przy kolejnych punktach zajęć terenowych.

Następnie uczniowie mogli odwiedzić Kamieniołom Babia Dolina w Józefowie, który jest jedną z perełek turystycznych Roztocza. Urwiste ściany i głębokie doliny sprawiają, że to rozległe pasmo kamieniołomów jest wyjątkową atrakcją turystyczną. W skałach zachowały się liczne odciski flory i fauny sprzed wielu milionów lat. Przy głównym wejściu na teren kamieniołomu stoi ponad 18-metrowa kamienna baszta widokowa z tarasem z której roztacza się przepiękny widok na pofałdowaną strefę  krawędziową Roztocza i Puszczy Solskiej.  

Kolejna część warsztatów to zwiedzanie Rezerwatu „Szumy nad Tanwią”. Ten obszar chroniony został utworzony dla zachowania naturalnego, malowniczego krajobrazu doliny rzek Tanwi i Jelenia, w miejscu ich przełomu przez strefę krawędziową Roztocza Środkowego. Uczniowie podziwiali ciąg 24 progów skalnych – niewielkich wodospadów zwanych „szumami” na 200 m odcinku rzeki, które ułożone były regularnie zgodnie z kierunkiem spękań utworów kredowych Roztocza. 

Pozornie podobne wrażenia można było odnieść zwiedzając kolejny punkt zajęć – Rezerwat „Czartowe Pole”. Piękne wodospady, wypłukane w piaskowcu trzeciorzędowym dotyczyły rzeki Sopot. Cechowały się one jednak brakiem regularności. Działanie wody na różnej odporności podłoże doprowadziło tu do zróżnicowania krawędzi wodospadów, nadając im niepowtarzalny charakter.

Po intensywnym pierwszym dniu warsztatów nadszedł czas na regenerację i integrację. Przy wspólnej kolacji i śpiewaniu (karaoke), uczniowie z różnych szkół z województwa mogli odpocząć, nawiązać znajomości i podzielić się swoimi doświadczeniami i wiedzą. 

Drugi dzień warsztatów odbywał się na terenie Szczebrzeszyńskiego Parku Krajobrazowego (Szczebrzeszyn) i przywitał uczestników niespodziewanie zimową aurą. W ramach zajęć tematycznych w siedzibie Parku pracownice instytucji Panie Małgorzata Bielecka i Małgorzata Grabek, przedstawiły informację dotyczące podstaw ochrony przyrody w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem roli parków krajobrazowych. Następnie zapoznały uczniów z informacjami dotyczącymi  buka pospolitego Fagus sylvatica wybranego gatunkiem roku 2025.

Kolejnym etapem warsztatów było zwiedzanie pobliskich lessowych wąwozów z komentarzem dotyczącym fizjografii okolicy prezentowanym przez pracownice parku. Uczestnicy dostrzegli również piękno Szczebrzeszyna, gdzie odwiedzili pomniki słynnego chrząszcza. Wszyscy uczniowie, jak i ich opiekunowie powrócili do domu z nowymi znajomościami oraz wyjątkowymi wrażeniami, jakie pozostawia w pamięci piękne Roztocze.

Z ramienia Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie w wyjeździe wzięli udział prof. dr hab. Krzysztof Jóźwiakowski i dr hab. inż. Artur Serafin, profesor UP w Lublinie. Pozostałymi opiekunami podczas warsztatów byli: Pani Halina Smyk – dyrektor I LO w Chełmie im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie i nauczycielki z tego liceum: Panie Anna Jonak i Teresa Świś, jak również: Panie Agnieszka Chabrowska i Agnieszka Pupiec – nauczycielki VI Liceum Ogólnokształcącego im. Hugona Kołłątaja w Lublinie.

Fot. Krzysztof Jóźwiakowski

Autorzy sprawozdania:

Artur Serafin

Halina Smyk

Anna Jonak

Teresa Świś

Agnieszka Chabrowska

Agnieszka Pupiec

Krzysztof Jóźwiakowski