W dniach 9-11.06.2022 r. w Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie, w Janowie Lubelskim i Białce odbyło się Forum dla przedstawicieli jednostek samorządowych pt. „Praktyczne aspekty rozwoju infrastruktury wodno-ściekowej i energetycznej”.

Głównym celem wydarzenia było stworzenie platformy do wymiany wiedzy i doświadczeń pomiędzy przedstawicielami świata nauki oraz jednostek administracji rządowej i samorządu terytorialnego różnych szczebli w zakresie możliwości rozwoju infrastruktury wodno-ściekowej i energetycznej na terenach wiejskich. W ramach Forum omawiano problemy związane z budową i eksploatacją ujęć wód, systemów wodociągowych i kanalizacyjnych, zbiorowych i przydomowych oczyszczani ścieków, instalacji zagospodarowania wód opadowych, jak również problemy budowy i eksploatacji wybranych systemów energetyki alternatywnej, w tym biogazowni rolniczych, czy instalacji fotowoltaicznych. Istotnym elementem dyskusji były prawne, ekonomiczne i społeczne aspekty wdrażania najnowszych rozwiązań technologicznych infrastruktury wodno-ściekowej i energetycznej.

Głównym organizatorem była Katedra Inżynierii Środowiska i Geodezji z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie (UP w Lublinie), a partnerami przy jego realizacji byli: Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinie, Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Lublinie, Roztoczański Park Narodowy, Poleski Park Narodowy, Polski Klub Ekologiczny – Okręg Środkowo-Wschodni w Lublinie.

Patronat objęli: Ministerstwo Finansów, Minister Infrastruktury –  Andrzej Adamczyk, Minister Edukacji i Nauki – Przemysław Czarnek, Marszałek Województwa Lubelskiego – Jarosław Stawiarski, JM Rektor Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie – prof. dr hab. Krzysztof Kowalczyk. Patronat medialny nad Forum objęli: TVP3 Lublin, Kurier Lubelski i Radio Lublin.

Forum otworzył JM Rektor Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie – prof. dr hab. Krzysztof Kowalczyk, a list od Ministra Edukacji i Nauki Przemysława Czarnka skierowany do organizatorów i uczestników odczytał dr hab. Grzegorz Grzywaczewski, prof. uczelni. Następnie w imieniu Marszałka Województwa Lubelskiego – Jarosława Stawiarskiego wystąpił Janusz Bodziacki – Dyrektor Departamentu Środowiska i Zasobów Naturalnych, który powitał przybyłych samorządowców.

Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie – Przemysław Daca,  podkreślił, że temat forum, a szczególnie zagadnienia dotyczące wody są bardzo istotne dla prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki naszego kraju.

Na początku I dnia Forum (09.06.2022 r.) przeprowadzono I sesję referatową pt. „Możliwości, problemy i efekty realizacji inwestycji z zakresu gospodarki wodno-ściekowej i energetycznej”, którą poprowadzili: dr hab. inż. Alina Kowalczyk-Juśko, prof. uczelni, dr hab. inż. Piotr Bugajski, prof. URK. Pierwszy referat zaprezentowali przedstawiciele z Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie (PGW WP) – Przemysław Daca (Prezes PGW WP), jak również Krzysztof Chęć (Z-ca Dyrektora Departamentu Ochrony przed Powodzią i Suszą PGW WP) oraz Joanna Kidzińska (Dyrektor Departamentu Gospodarki Wodno-Ściekowej PGW WP). W ramach swojego wystąpienia przedstawiciele z PGW WP przedstawili zagadnienia dotyczące roli Wód Polskich w kształtowaniu gospodarki wodno-ściekowej kraju. Następnie Robert Chmura (p.o. Dyrektora Departamentu Wdrażania Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego) przedstawił problemy dotyczące finansowania rozwoju infrastruktury wodno-kanalizacyjnej i energetycznej w ramach „Fundusze Europejskie dla Lubelszczyzny 2021-2027”. Podczas kolejnego wystąpienia Janusz Bodziacki (Dyrektor Departamentu Środowiska i Zasobów Naturalnych, Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego) zaprezentował efekty realizacji inwestycji z zakresu gospodarki wodno-kanalizacyjnej i energetycznej w woj. lubelskim. Wystąpienie dr hab. Grzegorza Grzywaczewskiego, prof. uczelni – Prezesa Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie dotyczyło możliwości dofinansowania inwestycji z zakresu gospodarki wodno-ściekowej i innych zagadnień dotyczących ochrony środowiska. Ostatni referat w I sesji, dotyczący problemów realizacji inwestycji z zakresu ochrony środowiska zaprezentował dr inż. Arkadiusz Iwaniuk (Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Lublinie).

W drugiej części I dnia Forum odbyła się II sesja referatowa, która dotyczyła  gospodarki wodno-ściekowej. Sesję prowadzili: dr hab. Grzegorz Grzywaczewski, prof. uczelni oraz dr hab. Stanisław Chmiel, prof. UMCS. Podczas pierwszego wystąpienia w tej sesji prof. dr hab. inż. Tadeusz Siwiec (UP w Lublinie) zaprezentował problemy budowy i eksploatacji ujęć wód oraz systemów wodociągowych. Następnie referat dotyczący hydrofitowych oczyszczalni ścieków jako ekologicznej technologii ochrony zasobów wodnych (25 lat doświadczeń) przedstawił prof. dr hab. Krzysztof Jóźwiakowski (UP w Lublinie).

Podczas kolejnego wystąpienia mgr inż. Wojciech Walczak (UP w Lublinie) zaprezentował stawy kąpielowe jako ekologiczną alternatywę dla otwartych basenów i kąpielisk. Kolejny referat przedstawiony przez dr hab. inż. Piotra Bugajskiego, prof. URK (Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie) obejmował problemy eksploatacyjne sieci kanalizacyjnych i zbiorowych oczyszczalni ścieków. Ostatni referat podczas I dnia forum zaprezentował dr hab. inż. Michał Marzec, prof. uczelni (UP w Lublinie), który przedstawił problemy budowy i eksploatacji przydomowych oczyszczalni ścieków.

Transmisja z sesji referatowych z I dnia forum jest dostępna na kanale YouTube pod linkiem

Podczas II dnia Forum (10.06.2022 r.), które kontynuowano w Hotelu Duo w Janowie Lubelskim odbyły się dwie kolejne sesje referatowe. Trzecia sesja referatowa dotyczyła zagadnień z zakresu gospodarki energetycznej, a sesję poprowadzili prof. dr hab. inż. Tadeusz Siwiec oraz dr hab. inż. Michał Marzec, prof. uczelni. Podczas pierwszego wystąpienia dr hab. inż. Alina Kowalczyk-Juśko, prof. uczelni (UP w Lublinie) zaprezentowała referat dotyczący biogazowni i mikrobiogazowni jako sposób na lokalną produkcję energii, zagospodarowanie odpadów, wytwarzanie nawozu i redukcję emisji z rolnictwa. Kolejny referat obejmujący praktyczne aspekty wykorzystania fotowoltaiki przedstawił dr hab. inż. Jacek Kapica, prof. uczelni (UP w Lublinie). Ostatni referat podczas III sesji zaprezentował dr inż. Kajetan Kościk (Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie), który omówił lokalne działania w ramach Projektu Doradztwa Energetycznego.

W drugiej części II dnia Forum odbyła się IV sesja referatowa, która obejmowała doświadczenia praktyczne z realizacji inwestycji z zakresu gospodarki wodno-ściekowej i energetycznej w woj. lubelskim. Sesję poprowadzili prof. dr hab. Krzysztof Jóźwiakowski i dr inż. Kajetan Kościk, w ramach tej sesji swoje doświadczenia omawiali przedstawiciele jednostek samorządowych z woj. lubelskiego oraz Poleskiego Parku Narodowego (PPN) i Roztoczańskiego Parku Narodowego (RPN). Pierwszy referat przedstawił wójt gminy Dzwola – Wiesław Dyjach, który opowiedział o doświadczeniach z realizacji inwestycji z zakresu gospodarki wodno-ściekowej i energetycznej na terenie gminy Dzwola. W kolejnym referacie przedstawiciele gminy Wisznice w imieniu wójta Piotra Dragana zaprezentowali doświadczenia gminy Wisznice w realizacji inwestycji z zakresu odnawialnych źródeł energii. Następnie o problemach finansowania inwestycji w zakresie gospodarki ściekowej, w gminach nie będących w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych na przykładzie gminy Łuków opowiedział Mariusz Osiak – wójt gminy Łuków. W drugiej części IV sesji referatowej mgr inż. Grzegorz Łukaszuk i mgr inż. Anna Myka-Raduj, przedstawiciele Poleskiego Parku Narodowego zaprezentowali doświadczenia z realizacji inwestycji z zakresu gospodarki wodno-ściekowej i energetycznej na terenie Poleskiego Parku Narodowego. Natomiast mgr Tadeusz Grabowski (Z-ca Dyrektora Roztoczańskiego Parku Narodowego) przedstawił doświadczenia z realizacji inwestycji z zakresu gospodarki wodno-ściekowej i energetycznej na terenie Roztoczańskiego Parku Narodowego.

W sumie zaprezentowano 18 referatów z zakresu gospodarki wodno-ściekowej i energetycznej. Wszystkie dostępne są w formie elektronicznej na stronie Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. 

Po sesjach referatowych w dniu 10.06.2022 r. odbyła się I sesja terenowa, podczas której burmistrz Janowa Lubelskiego – Krzysztof Kołtyś zaprezentował uczestnikom Park Rekreacji Zoom Natury w Janowie Lubelskim.

Następnie uczestnicy udali się do gminy Dzwola, gdzie  wójt Wiesław Dyjach oraz dr hab. Stanisław Chmiel, prof. UMCS zapoznali gości z problemami ochrony wód źródlanych w woj. lubelskim na przykładzie źródła w Dzwoli.

Pod koniec I sesji terenowej 2 dnia Forum Wiesław Dyjach – wójt gminy Dzwola oraz prof. Krzysztof Jóźwiakowski zapoznali uczestników z problemami budowy i funkcjonowania hybrydowej
hydrofitowej oczyszczalni ścieków o przepustowości 9,2 m³/d przy Zespole Szkół w Kocudzy Pierwszej, jak również z zasadami stosowania i eksploatacji systemów fotowoltaicznych przy szkole.
Podczas II sesji terenowej w dniu 11.06.2022 r. prof. dr hab. Krzysztof Jóźwiakowski (UP w Lublinie) oraz Grażyna Lamczyk (wójt gminy Dębowa Kłoda) przedstawili problem budowy i funkcjonowania największej w Polsce hybrydowej hydrofitowej oczyszczalni ścieków w Białce o przepustowości 180 m³/d, która pozwala na ochronę zasobów wodnych w zlewni Jeziora Bialskiego.
Relację z oczyszczalni w Białce w dniu 11.06.2022 r. przeprowadziła TVP3 Lublin w ramach programu Wiosna z TVP3 Lublin i jest ona dostępna pod linkami podanymi poniżej:

Informacje na temat Forum były również prezentowane przez Radio Lublin i Kurier Lubelski:

W sumie w forum uczestniczyły 104 osoby, w tym 19 osób w formie online z 23 jednostek samorządowych z woj. lubelskiego i podkarpackiego.

Organizatorzy liczą, że informacje zaprezentowane podczas spotkania przyczynią się podniesienia świadomości i poziomu wiedzy przedstawicieli jednostek samorządowych oraz ułatwią im planowanie i realizację zadań związanych z zaspokajaniem potrzeb zbiorowych mieszkańców poprzez wdrażanie ekologicznych rozwiązań służących ochronie środowiska i zapewniających zrównoważony rozwój terenów wiejskich. Zorganizowane Forum pozwoli prawdopodobnie również na zintensyfikowanie współpracy pomiędzy jednostkami naukowymi oraz jednostkami samorządu terytorialnego i administracji rządowej w zakresie transferu wiedzy do praktyki.

prof. dr hab. Krzysztof Jóźwiakowski 
Kierownik Katedry Inżynierii Środowiska i Geodezji

dr inż. Agnieszka Micek
Katedra Inżynierii Środowiska i Geodezji

Zdj. Maciej Niedziółka BIiM, Beata Zawadzka, Radomir Obroślak, Gmina Dzwola