Cykl „Botanika blisko nas”
Bodziszek żałobny– cenne źródło nektaru w siedliskach leśnych i na terenach zielonych

Bodziszek żałobny (Geranium phaeum L., Geraniaceae) to rodzima bylina rosnąca na skrajach lasów i zarośli, nad brzegami rzek, oraz w wilgotnych lasach liściastych – najczęściej w lasach łęgowych. Jest to takson charakterystyczny dla zespołu roślinności Ass. Alnetum incanae – nadrzeczna olszyna górska.

W Polsce bodziszek żałobny ma status gatunku rzadkiego i tu przebiega północna granica jego zasięgu. Gatunek ten występuje w Karpatach i Sudetach oraz na wyżynach w południowej części kraju, w tym na terenie Roztoczańskiego Parku Narodowego. Zawleczone i zdziczałe osobniki spotyka się także w innych regionach Polski.

Bodziszek żałobny i jego kultywary są sadzone jako ozdobne rośliny okrywowe w parkach, ogrodach naturalistycznych i na trwałych łąkach kwiatowych.
Kwitnące rośliny bodziszka żałobnego (Geranium phaeum L.)

Egzemplarze bodziszka żałobnego osiągają wysokość do 70-80 cm. Z krótkiego kłącza wyrastają kępy liści i silnych, wyprostowanych pędów kwiatostanowych. Obupłciowe, przedprątne, duże kwiaty o barwie czerwonobrunatnej lub czarnofioletowej są zebrane w licznych, dwukwiatowych wierzchotkach. W czasie antezy kwiaty są ustawione horyzontalnie lub zwisają. Liście bodziszka są dłoniasto-dzielne, dolne na długich ogonkach, natomiast górne siedzące. Mogą być one ozdobione dużymi czerwonawymi wybarwieniami.

Rośliny bodziszka żałobnego kwitną od maja do lipca. Niekiedy powtarzają kwitnienie w październiku. Owocem jest szorstko owłosiona rozłupnia.Bodziszek żałobny jest chętnie odwiedzany przez pszczoły – Apis mellifera, Bombus spp. Halictus albipes i Eucera longicornis, oraz muchówki. Zwabia je przede wszystkim obfitym nektarem, chociaż owady zbierają z kwiatów także pokarm pyłkowy.Nektar jest produkowany przez pięć nektarników kwiatowych, położonych u nasady pręcików zewnętrznego okółka i częściowo ukryty pomiędzy działkami kielicha a odgiętymi płatkami korony. Pojedynczy egzemplarz G. phaeum w pełni kwitnienia jest w stanie zaspokoić dzienne zapotrzebowanie energetyczne 4 – 6 pszczół miodnych.

dr hab. Marzena Masierowska, prof. uczelni
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
Wydział Biologii Środowiskowej
Fotografie: dr hab. Marzena Masierowska, prof. uczelni
dr Marian Szewczyk

[ Cykl „Botanika blisko nas” ma na celu przybliżenie fascynującego świata roślin. Twórcami cyku są pracownicy Wydziału Biologii Środowiskowej, w ramach Roku Botaniki 2022. ]