Powrót do tradycji: zielnik w Fajsławicach

5 lipca br.  odbyło się uroczyste otwarcie „Tymiankowego Smaku Fajsławic”.  Tym samym województwo lubelskie na swojej mapie ogrodów, które warto odwiedzić, wzbogaciło się o jeszcze jedno założenie – w dodatku  promujące nieco zapomniana formę,  jaką jest zielnik.  Ten niecodzienny ogród znajduje się w gminie Fajsławice przy Szkole Podstawowej w Boniewie Ignasinie, a w jego powstanie zaangażowani byli pracownicy Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.

W intencji władz gminy będzie on służył wszystkim mieszkańcom Gminy Fajsławice i turystom oraz stanie się miejscem propagowania tradycji uprawy i użytkowania ziół.  Zioła,  oprócz pięknego wyglądu, posiadają od wieków uznawane i wykorzystywane właściwości lecznicze. Często wchodzą w skład wielu leków, powszechnie są stosowane jako przyprawy kulinarne, a także dostarczają olejków eterycznych, niezbędnych między innymi w ciągle rozwijającej się aromaterapii.

Projekt rozplanowania ogrodu został opracowany przez młodszych pracowników Katedry Projektowania i Konserwacji Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Prace przy jego zakładaniu z ramienia Katedry koordynowała mgr inż. arch. krajobrazu Magdalena Błaziak. Plan ogrodu został podzielony na układ czterech prostokątnych tarasów, zaczynając od najwyższego na północy i przesuwając się na południe do najniżej położonego tarasu zakończonego skarpą – rabatą z nasadzeniami charakterystycznymi dla ogródków przydomowych w tym regionie. Każdy taras jest oddzielony rabatą utrzymaną w podobnej kompozycji i tonacji kolorystycznej, jak skarpa. Poszczególne tarasy mają wydzielone kwatery z ziołami, opisane, tak by każdy mógł poznać oglądaną roślinę z jej polskiego i łacińskiego „imienia”. W obecnej chwili na ziołowych kwaterach rośnie około 50 gatunków ziół i wiemy, że są już plany powiększenia kolekcji o następne okazy.

 Projekt założenia ogrodu ziołowego wpisuje się doskonale w lokalną tradycję. W ostatnich latach zioła przeżywają prawdziwy renesans, choć należy zauważyć, że gmina Fajsławice po już  na przełomie lat 40. i 50. zaczęła specjalizować się w uprawie ziół. Największy wzrost upraw nastąpił w latach 80. XX wieku. 12 czerwca 2013 roku na Listę Produktów Tradycyjnych w kategorii warzywa i owoce został wpisany TYMIANEK – najbardziej popularne zioło tego regionu. Teren na którym znajduje się ogród ma stanowić Centrum Edukacji Zielarskiej, gdzie – jak pisze  Feliksa Gorzkowska – Prezes Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Gminy Fajsławice (a jednocześnie pomysłodawczyni stworzenia Centrum), każdy kto odwiedzi „Tymiankowy smak Fajsławic” będzie mógł zobaczyć zioła znane i nieznane, nauczyć się jak przyrządzać domowy syrop, dowiedzieć się gdzie można kupić i sprzedać zioła. W nadchodzącym czasie we wspomnianym Centrum będą organizowane zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży, warsztaty kulinarne, warsztaty plastyczne, na których będzie można wykonać ziołowe wianki i zielniki. Mają być prowadzone również spotkania, na których będzie można posłuchać opowieści o zielarskiej tradycji regionu i kulturze uprawy oraz przetwarzania ziół.

Mamy nadzieję, że ogród będzie służył wszystkim mieszkańcom gminy Fajsławice  i  przybyłym do gminy  gościom, a dając radość z przebywania w  miejscu o niecodziennej atmosferze, jednocześnie będzie propagował zioła.

***
Projekt „Tymiankowy Smak Fajsławic” zrealizowano z programu  Aktywności Społecznej Osób Starszych 2014-2020 oraz Funduszu Inicjatyw Obywatelskich Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej we współpracy z Urzędem Gminy Fajsławice, Uniwersytetem Przyrodniczym w Lublinie, Gminną Biblioteką Publiczna w Fajsławicach, Firmą HELIPLANT sp.z o o, , Firmą HERBIMAR, Firmą PH KRAUTEX, Firmą PH-N  Sp.z.o.o W. Legutko ,  LGD Krasnystaw PLUS.

Autor:  mgr inż. Magdalena Błaziak
wraz z pracownikami Katedry Projektowania i Konserwacji Krajobrazu  UP w Lublinie
Zdjęcia: Katedra Projektowania i Konserwacji Krajobrazu  UP w Lublinie