Wspomnienie o Profesorze Józefie Borowcu
Prof. dr hab. Józef Borowiec urodził się 6 lipca 1926 roku w Starościcach woj. Lubelskie. W 1948 r. ukończył Liceum dla Dorosłych im. T. Kościuszki w Lublinie. Studiował na wydziale Rolnym UMCS w Lublinie (studia I i II stopnia) w latach 1948-1953. Pracę magisterską pt. Gleby Pogórza Dynowskiego wykonał pod kierunkiem prof. Bohdana Dobrzańskiego. Pracę naukową rozpoczął w 1953 r. w Katedrze Gleboznawstwa WSR, w późniejszej Akademii Rolniczej i Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie przechodząc w macierzystej uczelni wszystkie kolejne etapy kariery naukowej. Pracę doktorską pt. Geneza i właściwości czarnoziemów Wyżyny Lubelskiej (promotor prof. dr Bohdan Dobrzański) obronił na Wydziale Rolniczym WSR w 1964 r. i uzyskał stopień doktora nauk rolniczych. Stopień doktora habilitowanego otrzymał w 1972 r. na podstawie rozprawy habilitacyjnej Czarnoziemy polskie składającej się z sześciu monotematycznych publikacji naukowych (m.in.: Problem występowania czarnoziemów na obszarze Polski, Formy fosforu ich udział i przemiany w glebie na przykładzie polskich czarnoziemów) i dorobku naukowego. Tytuł profesora uzyskał w roku 1984.
Profesor Józef Borowiec był autorem 209 prac naukowych z zakresu gleboznawstwa, torfoznawstwa i ochrony gleb użytkowanych rolniczo, monografii: Torfowiska Regionu Lubelskiego, Geochemia siedlisk łąkowych Lubelszczyzny, 1 podręcznika i 2 skryptów. Monografia Torfowiska Regionu Lubelskiego zawiera mapę rozmieszczenia oraz ilościową charakterystykę ponad 1700 torfowisk. Był autorem opracowań dotyczących erodowanych gleb lessowych i rędzin Wyżyny Lubelskiej, genezy, ewolucji i systematyki czarnoziemów polskich oraz torfowisk regionu lubelskiego, metody utrwalania monolitów glebowych oraz wyodrębniania frakcji granulometrycznych z utworów glebowych.
Profesor był współautorem Mapy gleb Polski w skali 1:300 000. Brał udział w opracowywaniu Systematyki Gleb Polski wnosząc swymi pracami i opiniami w zakresie systematyki gleb czarnoziemnych i torfowych duży wkład w proces jej powstania i doskonalenia. Prace kartograficzne pozwoliły na zdobycie ogromnego doświadczenia, co zaowocowało powierzeniem Profesorowi zadań konsultanta naukowego ds. klasyfikacji gleb na terenie województwa rzeszowskiego oraz opracowania części komentarza i kryteriów klasyfikacji dla gleb górskich tego obszaru. Profesor prowadził również badania proekologiczne. Dotyczyły one m.in. skutków zabiegów melioracyjnych i agrotechnicznych terenów użytkowanych rolniczo, mechanizmów akumulacji i uruchamiania poszczególnych pierwiastków chemicznych wprowadzanych do gleb, efektów nawożenia ściekami miejskimi Lublina łąk w dolinach Bystrzycy i Wieprza (opracowania o charakterze wdrożeniowym wykorzystywane przez praktyków łąkarzy i meliorantów). Wraz z Katedrą Łąkarstwa AR prowadził wielokierunkowe badania nad możliwością wykorzystania gnojowicy do nawożenia łąk w regionie lubelskim i oceną ekologicznych i gospodarczych skutków nawożenia, ze szczególnym uwzględnieniem gleb organicznych, a także badania dotyczące presji rozwijającej się aglomeracji miejsko-przemysłowej Lubelskiego Zagłębia Węglowego na zmiany warunków ekologicznych (w tym chemizmu gleb, wód i roślin) terenów otaczających.
Profesor za swoją działalność został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1983), Złotym Krzyżem Zasługi (1973), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1981), złotą odznaką Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego (1979), Medalem 40-lecia PRL (1984), Zasłużony dla woj. Bialskopodlaskiego (1975), Zasłużony dla Ziemi Bieszczadzkiej (1988), Zasłużony dla woj. Kieleckiego (1986). Uzyskał 2 nagrody indywidualne i 1 zespołową ministra edukacji oraz zespołową sekretarza PAN.
Pan Profesor bardzo angażował się w działalność towarzystw naukowych i stowarzyszeń. Był członkiem zarządu Polskiego Komitetu Międzynarodowego Stowarzyszenia Torfowego, redaktorem wydawnictwa Geografia Wydziału V Lubelskiego Towarzystwa Naukowego. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego, Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, Polskiego Towarzystwa Łąkarskiego, Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej, Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Wodnych Melioracji NOT, Stowarzyszenia Konsultantów Polskich. Był również biegłym sądowym Sądu Wojewódzkiego w Lublinie w zakresie gleboznawstwa i ochrony środowiska.
Był promotorem 3 przewodów doktorskich oraz opiekunem 1 przewodu habilitacyjnego. Kierował 64 pracami magisterskimi. Był doskonałym dydaktykiem, cenionym przez współpracowników i studentów. Prowadził wykłady z przedmiotów: Gleboznawstwo, Gleboznawstwo łąkarskie, Gospodarka torfowa, Gleboznawstwo z elementami nawożenia, Biologiczne skutki chemizacji stosowanej w rolnictwie, na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych w Uczelni w Lublinie oraz z przedmiotu Gleboznawstwo w punkcie konsultacyjnym w Białej Podlaskiej i Kielcach, gdzie był koordynatorem zajęć.
Noty biograficzne prof. Józefa Borowca zamieszczono w The International Directory of Distinguished Leadership (ABJ), 5th edition 1994, North Carolina USA, Kto jest kim w Lublinie, Informator Lubelski, Lublin 1991, Kto jest kim w inżynierii ekologicznej wyd. I 1992 i II 1993, Warszawa.
W roku 1997 Profesor przeszedł na emeryturę, ale nadal utrzymywał częste kontakty z Instytutem. Jako emerytowany pracownik publikował różne prace i uczestniczył w licznych konferencjach naukowych.
Pan Prof. dr hab. Józef Borowiec zmarł 11 stycznia 2021 r. W naszej pamięci pozostanie na zawsze jako wybitny gleboznawca i torfoznawca, człowiek o życiowym optymizmie i energii, zawsze uśmiechnięty, pomocny i przyjazny ludziom.
Prof. dr hab. Halina Smal
Dyrektor Instytutu Gleboznawstwa,
Inżynierii i Kształtowania Środowiska
