WERSJA POLSKA

Edmund Lorencowicz
Wyposażenie techniczne i formy mechanizacji małych gospodarstw rolnych

W pracy przedstawiono wyniki badań prowadzonych w latach 1992 i 2001, których celem było określenie kierunków zmian w mechanizacji małych gospodarstw na tle ich przemian strukturalnych. Do badań wybrano 161 gospodarstw o powierzchni użytków rolnych nieprzekraczającej w 1992 r. 10 ha. Wynika to z faktu, że gospodarstwa o takim obszarze stanowią ponad 80% ogółu gospodarstw w Polsce. W badanym okresie nastąpiły zmiany. Średnia powierzchnia użytków rolnych gospodarstwa zwiększyła się o 3,32 ha (z 7,61 do 10,93 ha). Około 45% ogółu stanowiła grupa gospodarstw rozwojowych, które powiększyły obszar użytków rolnych. Już w 1992 r. wyposażenie techniczne gospodarstw było dobre, gdyż jeden ciągnik przypadał na 7,4 ha, rozsiewacz na 11,9 ha, siewnik rzędowy na 9,0 ha, kombajn zbożowy na 34,5 ha zbóż i rzepaku, a prasa zbierająca na 76,9 ha UR. Wartość brutto maszyn i ciągników w przeliczeniu na 1 ha wynosiła w 1992 r. 14 370 zł. Wartość ta wzrosła w okresie 9 lat średnio o 42,6%, co wynika głównie z faktu dużych zakupów maszyn dokonywanych jedynie przez kilkunastu rolników. Grupa gospodarstw rozwojowych charakteryzowała się wyższą dynamiką przyrostu wartości maszyn wynoszącą 75,6%. Nastąpiła dekapitalizacja środków trwałych, gdyż średni wskaźnik odnowienia nie przekroczył 3%, a jedynie niewielka część badanych gospodarstw dokonywała modernizacji posiadanego parku maszynowego.

W całej badanej populacji spadło zainteresowanie rozwojem różnych, uzupełniających form mechanizacji. Potwierdziła się hipoteza, że wyposażenie techniczne gospodarstw wraz z uzupełniającymi formami mechanizacji było w badanych gospodarstwach wystarczające.

Można stwierdzić, że niezbędne jest jednak poszukiwanie i rozwój różnych form mechanizacji, gdyż średni wiek użytkowanych maszyn przekraczający 14 lat wskazuje na konieczność ich wymiany w najbliższym okresie, co przy dochodach osiąganych w małych gospodarstwach nie jest możliwe. Konieczne jest w związku z tym propagowania zasad współpracy pomiędzy gospodarstwami rolnymi, dzięki którym w sposób bezinwestycyjny bądź przy stosunkowo niewielkich nakładach można poprawić poziom i jakość dostępnej dla rolników techniki.