WERSJA POLSKA

Bożena Nowakowicz-Dębek 
Gazowe zanieczyszczenia powietrza w środowisku fermy zwierząt futerkowych i ich wpływ na wybrane wskaźniki fizjologiczne i wyniki produkcyjne lisów polarnych

Przeprowadzono badania nad zanieczyszczeniem środowiska ferm zwierząt futerkowych mięsożernych lotnymi związkami gazowymi na tle czynników makro- i mikroklimatycznych oraz wpływ zidentyfikowanych substancji na zdrowie, rozród i produkcyjność lisów polarnych.

Badania monitoringowe powietrza w fermie i komorze wykazały zróżnicowanie składu gazowego powietrza oraz parametrów mikroklimatycznych. Na podstawie przeprowadzonych analiz krwi odnotowano spadek wartości większości wskaźników hematologicznych u osobników dorosłych narażonych na zanieczyszczenia. Odmienne tendencje wystąpiły u młodych lisów. Wyniki biochemicznych analiz krwi młodych i dorosłych lisów były zbliżone bądź nieznaczne odbiegały od uzyskanych dla grupy kontrolnej lub wartości referencyjnych. Poziom immunoglobulin klasy M, G i A u dorosłych oraz IgM i IgG u młodych lisów w komorze był nieznacznie wyższy w porównaniu do grupy przebywającej w fermie. W wycinkach nerek i wątroby lisów grupy doświadczalnej obserwowano nieznaczne nasilenie zmian zwyrodnieniowych w porównaniu do grupy kontrolnej, a w płucach obecność śluzu. Analiza pozostałości zanieczyszczeń gazowych w tkankach wykazała najwyższe poziomy ksylenu w mózgu, płucach i tłuszczu okołonerkowym u lisów w grupie doświadczalnej. Zwiększona koncentracja zanieczyszczeń w komorze wpłynęła na obniżenie plenności lisów, a wyniki oceny licencyjnej były na zbliżonym poziomie.

Przeprowadzenie optymalizacji warunków utrzymania zwierząt, wprowadzenie zamkniętego systemu, może stanowić w przyszłości alternatywę hodowli tego gatunku, która równocześnie uwzględnia aspekt środowiskowy.