WERSJA POLSKA

Jarosław Kamieniak 
Analiza stopnia pobudliwości nerwowej polskich koni czystej krwi arabskiej z uwzględnieniem dotychczasowych kojarzeń

Celem pracy była analiza stopnia pobudliwości nerwowej oraz wpływu jego różnego poziomu u rodziców na jakość tej cechy u potomstwa polskich koni czystej krwi arabskiej. Ponadto podjęto próbę oszacowania jakości cech psychicznych koni pochodzących z analizowanych kojarzeń, wykorzystując w tym celu ocenę efektywności ich ruchu w stępie i kłusie oraz zmiany wartości tętna mierzonego podczas prowadzonych badań. Oszacowano również wartość hodowlaną ogierów i klaczy (metodą BLUP) z uwzględnieniem wybranych cech ich behawioru i wydajności ruchu.

Badaniami przeprowadzonymi w latach 1993-2003 objęto ogółem 773 konie czystej krwi arabskiej polskiej hodowli (w tym 191 ogierów i 582 klacze). Oceniono je pod względem pobudliwości nerwowej, wykorzystując test lękliwości Budzyńskiego. Ponadto u każdego konia dokonano pomiaru wartości tętna oraz oceniono zdolności pracotwórcze wyrażone wskaźnikami efektywności ruchu w stępie i kłusie (długość i częstotliwość kroku na minutę oraz prędkość ruchu).

Stwierdzono modyfikujący wpływ środowiska hodowlanego (pochodzenie z różnych stadnin) na poziom pobudliwości nerwowej badanych koni. Ogiery i klacze objęte badaniami charakteryzował zbliżony stopień reaktywności behawioralnej, wyrażony oceną w teście lękliwości. Stwierdzono, że poziom pobudliwości nerwowej każdego z rodziców w istotny sposób wpływał na jakość cech psychicznych ich potomstwa. Charakteryzował je zespół reakcji pośredni pomiędzy właściwościami cech behawioru rodziców. Wykazano możliwość predykcji poziomu pobudliwości nerwowej potomstwa na podstawie wartości tej cechy u rodziców. Zaobserwowano, że stopień pobudliwości nerwowej ocenianych koni był statystycznie istotnie skorelowany z wartością szacowanych wskaźników ruchu.

Istotne zależności pomiędzy wynikami testu lękliwości, efektywnością ruchu oraz poziomem tętna upoważniają do komplementarnego wykorzystania tych wskaźników przy ocenie behawioralnej koni. W badanej populacji wyłoniono zarówno ojców, jak i matki, które mogą w korzystny sposób wpływać na efektywność ruchu oraz jakość cech psychicznych potomstwa. Przeprowadzone badania wykazały, że najwartościowsze pod względem cech psychicznych (duże zrównoważenie przejawianych reakcji nerwowych wyrażone punktacją w teście lękliwości i wartością tętna mierzonego podczas testu) było potomstwo pochodzące ze skojarzenia ze sobą rodziców spokojnych.