WERSJA POLSKA

Marzena Błażewicz-Woźniak
Wpływ czynników agrotechnicznych na wzrost i plonowanie kopru włoskiego

Doświadczenia polowe z uprawą kopru włoskiego (Foeniculum vulgare var. azoricum Mill.) przeprowadzono w latach 1997-2003 w Gospodarstwie Doświadczalnym Felin Akademii Rolniczej w Lublinie na glebie płowej. Wykonano 2 serie badawcze, obejmujące 4 doświadczenia. Celem pracy było zbadanie możliwości uzyskania zadowalającego plonu z polowej uprawy kopru włoskiego warzywnego w mniej korzystnych warunkach klimatyczno-glebowych Polski środkowowschodniej.

W badaniach uwzględniono następujące czynniki: metoda uprawy – z rozsady, z siewu wprost na pole, sposób produkcji rozsady – w doniczkach plastikowych i w torfowych, termin siewu – marzec, kwiecień, maj, czerwiec, stosowanie osłon – okrycie gleby czarną folią polietylenową PE, okrycie gleby czarną włókniną polipropylenową PP50, płaskie okrycie roślin białą włókniną poli-propylenową PP17, termin zbioru zgrubień – po 10, 12 i 14 tygodniach wegetacji, nawożenie azotowe – N1 – 80 kg N.ha-1 przedsiewnie, N2 – 160 kg N.ha-1 przedsiewnie, N3 – 80 kg N.ha-1 przedsiewnie + 80 kg N.ha-1 pogłównie. Badaniami objęto 2 odmiany kopru włoskiego: ‘Rudy F1’ i ‘Zefa Fino’. Ponadto przeanalizowano dynamikę wzrostu roślin i zgrubień w celu wyznaczenia optymalnego terminu zbioru zgrubień fenkułu, a także określono zmiany zachodzące w wartości odżywczej zgrubień w zależności od ich masy, zastosowanych zabiegów agrotechnicznych i sposobu przechowywania.
Rozsada produkowana w doniczkach plastikowych z siewów w kwietniu i w maju była podstawą uzyskania wysokiego plonu zgrubień o dobrych cechach jakościowych. Produkcja rozsady w doniczkach torfowych i siew w czerwcu nie zapewniały rozsady o wymaganych parametrach.

Wszystkie zastosowane osłony miały dodatni wpływ na wzrost fenkułu. ściółkowanie gleby czarną włókniną PP50 i folią PE zwiększyło plon ogólny i handlowy zgrubień fenkułu oraz wpłynęło korzystnie na strukturę plonu. Największy plon ogólny i handlowy zbierano po ściółkowaniu gleby czarną włókniną PP50. Z obiektów ściółkowanych czarną folią otrzymano najwyższy udział zgrubień I wyboru.

Wschody roślin w polu były bardzo słabe. Najliczniej wschodził fenkuł z siewów kwietniowych, a najsłabiej z siewów w czerwcu. Odmiana ‘Zefa Fino’ wschodziła lepiej w polu niż odmiana ‘Rudy F1’. Największy plon ogólny zgrubień fenkułu uzyskano z siewów w kwietniu i w maju, a najmniejszy z siewów czerwcowych. Dynamika wzrostu zgrubień fenkułu zależała istotnie od przebiegu pogody w kolejnych latach badań. Chłody wiosną i susze w sierpniu ograniczały wzrost zgrubień z siewów kwietniowych i czerwcowych. Rośliny z siewów majowych już po 10 tygodniach wegetacji tworzyły zgrubienia o cechach handlowych. Zarówno plon ogólny, jak i handlowy odmiany ‘Zefa Fino’ był większy niż odmiany ‘Rudy F1’.

Stwierdzono, że najlepszym terminem zbioru zgrubień fenkułu, przyjmując za optymalną masę zgrubień 200-350 g, niezależnie od terminu siewu i odmiany, był zbiór po 12 tygodniach wegetacji. Zbiór po 10 tygodniach był zbyt wczesny, zwłaszcza przy siewach kwietniowych. Przy siewach w czerwcu można opóźnić zbiór zgrubień do 14. tygodnia wegetacji. Pominięcie kryterium minimalnej masy 200 g dla plonu handlowego pozwoliło na uzyskanie zgrubień o zadowalających cechach morfologicznych już po 10 tygodniach wegetacji i zwiększenie plonu handlowego średnio o 8,6 t.ha-1.

Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że obie badane odmiany, tj. ‘Rudy F1’ i ‘Ze-fa Fino’, doskonale nadają się do uprawy w regionie środkowowschodniej Polski z siewów w polu od 20 kwietnia do 20 czerwca oraz z rozsady od marca do czerwca, dając wysoki plon zgrubień o dobrej jakości. Efekt plonowania zależał przede wszystkim od przebiegu pogody, przy czym czynnikiem determinującym był niedobór wody w okresie wschodów oraz formowania i wzrostu zgrubień.