WERSJA POLSKA

ZESZYT 334

Jerzy Lechowski
Ocena efektywności dodatku kwasu askorbinowego do paszy na cechy reprodukcyjne młodych loszek i knurów inseminacyjnych oraz właściwości fizyczne i chemiczne mięsa tuczników
zeszyt 334, ss. 79

Podjęte badania dotyczyły oceny wpływu dodatku kwasu askorbinowego do paszy na cechy reprodukcyjne młodych loszek i knurów inseminacyjnych oraz właściwości fizyczne i chemiczne mięsa tuczników. W tym celu grupie eksperymentalnej świń (loszkom tucznikom i loszkom zarodowym oraz knurom rozpłodowym) podawano witaminę C w ilości 2,5 g/szt. dziennie przez 30 dni, a w przypadku loch ciężarnych pierwiastek przez 6 tygodni przed porodem i u części loszek tuczników przez ten sam czas przed ubojem. Wszystkie świnie grup kontrolnych żywione były mieszankami pełnoporcjowymi, które nie zawierały witaminy C.

Po osiągnięciu wymaganej masy ciała tuczniki ubijano, po czym pobierano próbki narządów i tkanek w celu oznaczenia zawartości kwasu askorbinowego i aktywności enzymu L-gulono-γ-oksydazy. Następnie oznaczano poziom syntezy kwasu askorbinowego i aktywność enzymu oksydazy L-gulono-γ-lakto- nowej, biorącej udział w syntezie tego kwasu w wybranych tkankach i narządach tuczników. W pobranych po uboju próbkach tkanek wątroby, nerek, płuc, serca, polędwicy i szynki oraz we krwi oznaczano badane związki. Pobierano także tkanki mięsa szynki i polędwicy w celu oznaczenia pH1 i pH2, zawartości glikogenu i dokonania oceny zawartości wody wolnej (%) oraz reemisji (W), a także jasności i barwy mięsa. Badaniami objęto również narządy rozrodcze niezapłodnionych loszek tuczników rasy wbp i rasy puławskiej. Oceny narządów rozrodczych dokonano po trzeciej rui, biorąc pod uwagę bezpośrednio po uboju następujące kryteria: całościową masę narządów rozrodczych, masę macicy, masę jajników (lewy i prawy), długość rogów macicy (lewy i prawy), liczbę pęcherzyków jajnikowych i ciałek żółtych. U loszek zarodowych rasy wbp i puławskiej otrzymujących witaminę C pobierano krew z żyły brzeżnej ucha i oznaczano stężenie 17β-estradiolu i progesteronu w surowicy. Równolegle pobierano krew od loszek grupy kontrolnej. Knurom ras pbz, wbp, hampshire, pietrain (utrzymywanych w stacji unasieniania) przed podaniem witaminy C pobierano ejakulaty, które stanowiły próby grupy kontrolnej. Po okresie wysycania organizmu knurów witaminą C pobierano ejakulaty, które stanowiły próby grupy eksperymentalnej.

W przeprowadzonych analizach stwierdzono różnice w syntezie kwasu askorbinowego nie tylko w obrębie poszczególnych rodzajów narządów i tkanek, ale również pomiędzy poszczególnymi rasami świń. Na podstawie wyników badań należy stwierdzić, że różnice genetyczne pomiędzy badanymi rasami tuczników mają wpływ na poziom syntezy witaminy C w ich narządach i tkankach. Najwyższym poziomem syntezy kwasu askorbinowego cechowała się rasa puławska, następnie wbp, nieco niższym hampshire, a najniższym pietrain. Wynika to ze zróżnicowanej aktywności mikrosomalnego enzymu oksydazy L-gulono-γ-laktonowej, niezbędnej w ostatnim etapie syntezy kwasu askorbinowego u poszczególnych ras. Największą zawartością i syntezą kwasu askorbinowego spośród narządów i tkanek u wszystkich tuczników badanych ras charakteryzowała się wątroba, a następnie nerki, płuca, serce, polędwica oraz szynka. Najmniejsze wartości badanych związków miała tkanka mięsna szynki i polędwicy. Przeprowadzone badania wykazały, że dodatek witaminy C do paszy zwiększał wysycenie narządów i tkanek tą witaminą. Wykazano także wzrost aktywności enzymu oksydazy L-gulono-γ-laktonowej, biorącej udział w końcowej fazie przekształcania L-gulono-γ-la- ktonu w kwas askorbinowy w cyklu syntezy w 14. dniu po zaprzestaniu podawania witaminy C. Może to potwierdzać dodatni wpływ dosycania świń tą witaminą na mechanizmy związane z autosyntezą kwasu. Zaobserwowano również, że witamina C spowalniała spadek pH1 i pH2 mięsa szynki i polędwicy po uboju, na co wskazywała wyższa ich wartość w grupie eksperymentalnej w porównaniu z grupą kontrolną. Obniżała się procentowa zawartość wody wolnej i reemisji (W) oraz jasności mięsa. Konsekwencją zmian była stabilizacja intensywności naturalnego zabarwienia mięsa. Zmiany w mięsie grupy eksperymentalnej następowały na skutek osłabienia procesów glikogenolizy i glikolizy, czego potwierdzeniem było częściowe zahamowanie rozkładu glikogenu w mięsie i wątrobie oraz spadek poziomu kwasu mlekowego we krwi tuczników. Nie zarejestrowano natomiast zmian w podstawowym składzie chemicznym mięsa.

Wyniki badań wskazują także na istotny statystycznie wzrost całkowitej masy narządów rozrodczych loszek rasy puławskiej i wbp poddanych działaniu witaminy C. Podczas biometrycznych pomiarów narządów rozrodczych stwierdzono istotny wzrost masy jajników i macicy, przy jednoczesnym wydłużeniu jej rogów. Podobnie przedstawiał się stan rozwoju jajników. Większa była liczba pęcherzyków jajnikowych, jak i ciałek żółtych. Uzyskany efekt był różny dla obu ras. Witamina C spowodowała również wzrost syntezy zarówno 17β-estradiolu, jak i progesteronu, przy czym uzyskany poziom różnił się nieznacznie w zależności od rasy. Większy wzrost poziomu 17β-estradiolu i progesteronu wystąpił u rasy puławskiej. Natomiast u ciężarnych loch pierwiastek obu ras otrzymujących witaminę C, po porodzie osiągnięto wzrost ilości białka, suchej masy, immunoglobulin IgG oraz witaminy C w siarze i mleku. Zmiany te spowodowały spadek śmiertelności, wzrost liczby odchowanych prosiąt oraz zwiększenie przyrostów i ich masy.

W przeprowadzonych badaniach witamina C podawana knurom zmieniła także jakość ejakulatów. Oprócz wzrostu ich objętości, osiągnięto także wzrost liczby plemników w całym ejakulacie, wzrost procentowy plemników o ruchu postępowym i zwiększenie liczby dawek. Wielkość tych zmian uzależniona była od rasy knura i wynikała prawdopodobnie z różnic genetycznych między rasami. Pobudzenie aktywności fosfatazy zasadowej witaminą C spowodowało wzrost aktywności w ruchu postępowym plemników poprzez dostarczenie im energii zawartej we fruktozie, wytworzonej w większej ilości w procesie rozkładu przez ten enzym fosfoheksoz, znajdujących się w nasieniu oraz prawdopodobnie także poprzez obniżanie się poziomu kwasu mlekowego, wyrażone zarejestrowanym wyższym pH nasienia.

Osiągnięte wyniki wskazują na celowość podawania witaminy C trzodzie chlewnej.