WERSJA POLSKA

ZESZYT 359

Małgorzata Kwiecień
Wpływ formy i poziomu miedzi i żelaza w paszy na wyniki odchowu oraz wybrane wskaźniki metaboliczne kurcząt brojlerów

Wstęp. W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie chelatami nowej generacji, w których jedna do trzech cząsteczek glicyny połączona jest z takimi mikroelementami jak miedź, żelazo, cynk lub mangan. Ta forma gwarantuje większą stabilność oraz jednorodność chemiczną i fizyczną niż dotychczas stosowane chelaty z lizyną lub metioniną.
Cel badań. Celem badań było porównanie wpływu dwóch form che-micznych (siarczany, chelaty glicynowe) miedzi i żelaza podawanych w różnych ilościach w mieszankach paszowych na wskaźniki odchowu, jakość tuszek i procesy metaboliczne u kurcząt brojlerów Ross 308.

Materiał i metody. Dwa doświadczenia wzrostowe przeprowadzono na kogutkach odchowywanych w klatkach, w pomieszczeniu o regulowanej temperaturze i wilgotności, przy stałym dostępie do paszy i wody. W każdym z doświadczeń 300 kurcząt podzielono na 6 grup, po 10 kogutków w 5 powtó-rzeniach. Składniki mineralne Cu lub Fe wprowadzano do mieszanek w formie siarczanów lub chelatów na 3 poziomach: 100% zapotrzebowania, 50% lub 25%. W trakcie badań kontrolowano masę ciała, określono zużycie paszy, przyrosty masy ciała i przeżywalność kurcząt. W pobranych podczas uboju tkankach oznaczono zawartość składników podstawowych oraz Cu, Fe, Zn i Ca. Ocenie poddano także masę, długość, parametry wytrzymałościowe, geome-tryczne i wskaźniki korowe trzonu kości udowej oraz określono zawartość popiołu surowego, Ca, P, Mg, Cu, Fe i Zn. W pobranej krwi oznaczono wartość wskaźników biochemicznych i hematologicznych, a także Cu, Fe, Zn i Ca.

Wyniki i dyskusja. Zastąpienie siarczanu miedzi chelatem spowodowało istotny wzrost masy ciała kurcząt w 10., 21., 35. i 42. dniu ich życia oraz zmniejszenie zużycia paszy na kg przyrostu masy ciała w poszczególnych okresach odchowu. Stwierdzono także zwiększenie wydajności rzeźnej i udziału mięśni nóg w tuszce. W mięśniach piersiowych wykazano większą zawartość popiołu surowego i białka ogólnego, a w mięśniach nóg wzrost zawartości popiołu surowego. W mięśniach piersiowych kurcząt otrzymujących Cu w po-staci chelatu stwierdzono wyższą zawartość Fe niż u ptaków żywionych siarczanem. We krwi ptaków wykazano korzystny wpływ zastąpienia formy nieorganicznej chelatem na wskaźniki lipdowe, aktywność enzymów (ALT, AST i LDH) oraz na liczbę WBC. Badane wskaźniki cech fizycznych (masa, długość, obwód), korowych (Ix) oraz wybrane parametry wytrzymałościowe (Wy, dy, BI) kości udowej kurcząt były istotnie wyższe przy dodatku do paszy Cu w formie chelatu. Porównując wpływ różnych poziomów Cu stosowanej w postaci chelatu wykazano, że dodatek miedzi w ilości stanowiącej 25% zalecanej dawki nie spowodował zmniejszenia masy ciała kurcząt w 21. i 42. dniu życia, istotnie zaś zmniejszył zużycie paszy na 1 kg przyrostu w okresie starter.
Zastąpienie siarczanu żelaza chelatem spowodowało wzrost masy ciała kurcząt w 10., 21. i 35. dniu odchowu i zmniejszenie zużycia paszy w okresie starter. Dodatek Fe w formie chelatu zwiększył zawartość białka ogólnego, a zmniejszył tłuszczu surowego w mięśniach piersiowych i nóg. W mięśniach piersiowych kurcząt wykazano wyższą koncentrację Fe, Cu i Zn, a w mięśniach nóg Fe, Zn i Ca. Zastąpienie siarczanu chelatem zwiększyło we krwi kurcząt zawartość glukozy, białka całkowitego, Fe, Cu, CHOL, frakcji HDL, WBC, RBC i Hb. Stwierdzono większą masę kości oraz korzystny wzrost prametrów wytrzymałościowych kości (Wy, dy, Wf, Wf/A, BI) i składników mineralnych (Ca, Mg, Zn). Porównując wpływ różnych poziomów żelaza stosowanego w po-staci chelatu można stwierdzić, że użycie Fe w ilości 25% zwiększyło udział mięśni nóg, a w nich popiołu surowego. Odnotowano korzystny wzrost frakcji HDL po użyciu chelatu na poziomie 50% i 25%. 
Wnioski. Ustalone przez producentów kurcząt brojlerów Ross 308 zapotrze-bowanie na Cu (8 mg·kg-1 mieszanki pełnoporcjowej) i Fe (80 mg·kg-1) jest zbyt wysokie. 
Wprowadzenie do mieszanki 2 mg·kg-1 Cu oraz 20 mg·kg-1 Fe w postaci związków glicynowych wpływa korzystnie na wyniki produkcyjne, parametry rzeźne i zawartość składników mineralnych w tkankach, nie pogarszając wskaźników biochemicznych i hematologicznych krwi, a także cech mecha-nicznych kości udowej.
Przeprowadzone badania potwierdziły hipotezę o zasadności stosowania chelatów glicynowych nowej generacji w żywieniu kurcząt brojlerów.