WERSJA POLSKA
|
ZESZYT 374
|
|
Katarzyna Strzelec
Stężenie kortyzolu w ślinie jako wskaźnik reakcji stresowej koni badanych podczas różnych sposobów użytkowania
zeszyt 374, ss. 87 |
|
Oznaczanie w ślinie frakcji wolnego kortyzolu, której wartość jest wprost proporcjonalna do jego stężenia we krwi, umożliwia nieinwazyjną analizę stresu towarzyszącego koniom podczas startów w zawodach i próbach dzielności. Celem pracy było: 1) określenie stężenia kortyzolu w ślinie koni w zależności od sposobu użytkowania oraz wpływu wybranych czynników, 2) wskazanie grup koni charakteryzujących się granicznym spoczynkowym i powysiłkowym stężeniem kortyzolu w ślinie, 3) sklasyfikowanie sposobów użytkowania koni w zależności od występowania różnego rodzaju stresu, 4) analiza powiązania stężenia kortyzolu w ślinie z wynikami wartości użytkowej koni, 5) wyznaczenie korzystnych i niekorzystnych przedziałów wartości stężenia kortyzolu w ślinie jako wskaźnika wartości użytkowej koni, 6) próba wyznaczenia optymalnego terminu oceny stężenia kortyzolu w ślinie koni. Materiał badań stanowiły próbki śliny pobrane od 620 koni, które podzielono według następujących czynników: rodzaju użytkowania, sezonu badawczego, rasy, wieku, płci i maści. Próbki śliny pobierano pięciokrotnie (wieczorem, rano i po kolejnych etapach wysiłku). Do opracowania danych zastosowano wieloczynnikową analizę wariancji, test T-Tukey’a oraz korelacje Pearsona.
Badania przeprowadzono po raz pierwszy na tak licznym materiale. Wykazały one związek stężenia kortyzolu w ślinie ze sposobem użytkowania koni. Odnotowano, że podczas rywalizacji osobniki charakteryzujące się podwyższonymi spoczynkowymi wartościami hormonu oraz niskimi w trakcie i po zakończonym starcie uzyskały korzystne rezultaty. Określono przedziały wartości kortyzolu, na podstawie których można ocenić jako korzystną lub niekorzystną wartość użytkową koni. Dobrze prognozujące sportowe konie powinny charakteryzować się stężeniem kortyzolu powyżej 2,48 nmol/l podczas pomiaru wieczornego w przeddzień zawodów i poziomem od 1,85 do 6,39 nmol/l przed startem. Powysiłkowa koncentracja hormonu nie powinna przekraczać 27,01 nmol/l. Pomiar stężenia kortyzolu po pierwszym etapie rywalizacji uznano za reprezentatywny dla tego typu badań. Metoda oceny poziomu kortyzolu w ślinie stosowana do prognozowania szans konia w trakcie rywalizacji może okazać się szczególnie przydatna w przypadku koni startujących w dyscyplinie skoki, we wszechstronnym konkursie konia wierzchowego i poddawanych wyścigowym próbom dzielności.
|
