WERSJA POLSKA

ZESZYT 383

Zbigniew Jarosz
Wpływ żywienia krzemem na plonowanie oraz skład chemiczny ogórka (Cucumis sativus L.)i pomidora (Lycopersicon esculentum Mill.) w szklarniowej uprawie bezglebowej
zeszyt 383, ss. 121

Krzem odgrywa istotną rolę w życiu roślin, polegającą głównie na tworzeniu mechanizmów obronnych przed niekorzystnymi czynnikami środowiskowymi. Efektem poprawy funkcjonowania organizmów roślinnych żywionych krzemem jest wzrost ilościowy plonu oraz poprawa jakości części użytkowych. Pomimo niewątpliwych korzyści płynących ze stosowania krzemu w żywieniu roślin wykorzystanie tego pierwiastka w uprawach bezglebowych wciąż jest marginalne. Powodem jest brak wystarczająco stabilnego produktu nawozowego, który mógłby być używany do stosowania wraz z fertygacją. Proponowane obecnie związki służące do uzupełniania krzemu mają ograniczone możliwości mieszania z innymi nawozami i stwarzają zagrożenie czopowania mikrokapilar dozujących płynną pożywkę.

Celem przeprowadzonych badań było określenie efektywności dokorzeniowego stosowania krzemu w postaci roztworu krzemionki koloidalnej oraz trzech podłoży o zróżnicowanej zawartości ogólnej krzemu na plonowanie i skład chemiczny ogórka (Cucumis sativus L.)odmiany ’Unicum’ i pomidora szklarniowego (Lycopersicon esculentum Mill.) odmiany ’Admiro F1’.
Trójczynnikowe doświadczenia prowadzono z wykorzystaniem kroplowego systemu nawożenia z nawadnianiem w obiegu zamkniętym, bez recyrkulacji. Pod wszystkie rośliny dostarczano pożywkę w tej samej ilości i o takim samym składzie pierwiastkowym, z wyjątkiem krzemu. Krzem do pożywki wprowadzano w postaci roztworu krzemionki koloidalnej w ilości: 0 mg SiO2·dm3 (Si-0), 75 mg SiO2·dm3 (Si-1) i 100 mg SiO2·dm3 (Si-2) w badaniach z ogórkiem oraz 0 mg SiO2·dm3 (Si-0) i 100 mg SiO2·dm3 (Si-1) w doświadczeniach z pomidorem. Badania prowadzono w wełnie mineralnej (Grodan), piasku gruboziarnistym (rzecznym) oraz słomie pszenżyta.

W przeprowadzonych badaniach wykazano, iż stosowanie krzemionki koloidalnej wraz z fertygacją w stężeniu 75 i 100 mg SiO2∙dm-3 pożywki w uprawie ogórka odmiany ’Unicum’ oraz 100 mg SiO2∙dm-3 w uprawie pomidora odmiany ’Admiro F1’ istotnie zwiększa plon roślin. Analizując uzyskane wyniki, nie stwierdzono różnic w plonowaniu ogórka odmiany Unicum’ oraz pomidora odmiany ’Admiro F1’ w zależności od rodzaju podłoża uprawowego, z wyjątkiem niższego plonu wczesnego ogórka uprawianego w słomie. Stosowanie pożywki z dodatkiem krzemionki koloidalnej w badanych stężeniach zwiększa zawartość suchej masy w owocach ogórka oraz pomidora. Wzbogacenie pożywki do fertygacji w 100 mg SiO2∙dm-3 w postaci krzemionki koloidalnej wpływa dodatnio na zawartość kwasu askorbinowego w owocach ogórka. Fertygacja pożywką z dodatkiem 100 mg SiO2∙dm-3 w postaci krzemionki koloidalnej zwiększa zawartość fosforu, potasu i wapnia w liściach ogórka oraz w liściach i owocach pomidora. Zastosowanie pożywki wzbogaconej w krzem w postaci krzemionki koloidalnej wpływa dodatnio na zawartość tego składnika w liściach i owocach badanych gatunków. Dodatek krzemionki koloidalnej w badanych stężeniach do płynnej pożywki pokarmowej istotnie zmniejsza zawartość manganu w liściach i owocach ogórka oraz pomidora. Fertygacja pożywką z dodatkiem 100 mg SiO2∙dm-3 w postaci krzemionki koloidalnej istotnie zmniejsza zawartość miedzi w owocach i liściach ogórka oraz w owocach pomidora. Wzbogacenie pożywki pokarmowej w krzemionkę koloidalną w badanych koncentracjach nie ma istotnego wpływu na zawartość azotu mineralnego, fosforanów, potasu, wapnia, magnezu, żelaza, manganu, cynku i miedzi w wyciągach ze środowiska korzeniowego ogórka i pomidora.

Wyniki uzyskane w przedstawionych badaniach potwierdzają korzystny wpływ krzemu w postaci krzemionki koloidalnej stosowanej wraz z fertygacją w ilości 75 oraz 100 mg SiO2∙dm-3 w uprawie ogórka odmiany ’Unicum’ oraz 100 mg SiO2∙dm-3 w uprawie pomidora odmiany ’Admiro F1’. Wyniki te dowodzą możliwości wykorzystania roztworu krzemionki koloidalnej w stężeniu 75–100 mg SiO2∙dm-3 w żywieniu ogórka oraz w stężeniu 100 mg SiO2∙dm-3 w żywieniu pomidora przy zastosowaniu wełny mineralnej, piasku lub słomy jako podłoży uprawowych. Wprawdzie w uprawie ogórka działanie plonotwórcze dawki 100 mg·dm-3 SiO2 jest podobne jak 75 mg·dm-3 SiO2, jednak korzyścią z zastosowania większej dawki krzemu jest istotny wzrost plonu wczesnego owoców.