Nierzetelne praktyki wydawnicze – uwaga na “drapieżne” czasopisma!
W sieci Internet oraz bezpośrednio na skrzynkach e-mailowych można znaleźć propozycje opublikowania artykułu w czasopiśmie posiadającym wskaźnik Impact Factor. Oferty te wymagają jednak krytycznego podejścia, gdyż zdarzają się wśród nich czasopisma, które podszywają się pod uznane tytuły, podają nieprawdziwe lub nieaktualne dane. Nierzetelne praktyki wydawnicze najczęściej są realizowane w oparciu o trzy schematy:
1) Kradzież tożsamości istniejącego wydawnictwa – Oszuści kradnący tożsamość renomowanych czasopism zamieszczają na swoich stronach internetowych szczegółowe informacje: tytuły autentycznych czasopism, adresy pocztowe, numer ISSN, ale także współczynniki wpływu. Fałszywe strony wyglądają bardzo przekonująco, pod względem wizualnym naśladują strony kopiowanych wydawnictw, wykazują skład redakcji z nazwiskami wybitnych naukowców z danej dziedziny. Podejrzanym powinien okazać się szybki proces recenzji i opłaty. Ponadto czasopisma, którym skradziono tożsamość często same umieszczają na swoich stronach ostrzeżenia przed klonami lub wyraźnie się od nich odcinają, czego najlepszym przykładem jest Sylwan.
2) Podawanie nieprawdziwych danych dotyczących czasopisma (głównie wskaźnika IF) – Kolejną praktyką jest przywoływanie wskaźnika określanego jako „IF”, ale nie mającego nic wspólnego z cytowaniami z bazy Web of Science (dawniej Thomson Reuters, obecnie Clarivate Analitics). Często podawany jest on w oparciu o wewnętrzne wyliczenia i „niezależne” rankingi przeprowadzone przez wydawnictwo. W błąd wprowadzić mogą także ewentualne wariacje na temat samej nazwy wskaźnika, takie jak: International IF, Influence IF czy mało czytelne dopiski/zastrzeżenia o podstawie obliczenia wskaźnika IF dla danego tytułu.
3) Podawanie nieaktualnych danych – Nieaktualne dane przywoływane są kiedy czasopismo w przeszłości posiadało wysoki IF lub było szeroko cytowane, natomiast obecnie jego pozycja spadła. Na stronie podawane są informacje o wysokości IF ale z lat ubiegłych, wtedy gdy czasopismo posiada znacznie niższy wskaźnik lub zupełnie go utraciło. Do podobnych przekłamań dochodzi jeżeli chodzi o indeksowanie czasopisma w bazach danych. Możliwość wyszukania jest dostępna wyłącznie dla starszych numerów danego tytułu, tymczasem aktualne wydania, nie spełniają wymogów (technicznych lub merytorycznych) zaindeksowania w bazie, przez co prace w nich opublikowane nie są widoczne i możliwe do odnalezienia.
Przed wysłaniem artykułu warto sprawdzić, czy czasopismo, w którym chcemy publikować jest na pewno rzetelne. Podstawowe wskazówki do prawidłowej oceny czasopisma można znaleźć na stronie kampanii ttp://thinkchecksubmit.org/.
Dodatkowych rad udziela Declan Butler, który opisuje, na co zwrócić uwagę przed wysłaniem publikacji do czasopisma:
Sam problem przybliża także dr hab. Emanuel Kulczycki na blogu Warsztat Badacza.
Jeżeli pojawi się u Państwa jakakolwiek obawa, że czasopismo, w którym chcą Państwo publikować, jest fałszywe to prosimy o kontakt z Oddziałem Informacji Naukowej Biblioteki Głównej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie (tel.: 81 445-62-27), który pomoże zweryfikować wartość tego czasopisma.
