Zmiany w mitochondrialnym DNA w nowotworach złośliwych śledziony u psów – ocena ich roli i wartości diagnostycznej

Źródło finansowania: Narodowe Centrum Nauki

Konkurs: PRELUDIUM

Podmiot/podmioty realizujący/realizujące: Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie – projekt wyłączny

Kierownik: mgr inż. Angelika Tkaczyk-Wlizło

Nr projektu: 2021/41/N/NZ5/02267

Okres realizacji: od 2022-01-04 do 2024-01-03

Wartość: 140 000,00 zł

Streszczenie:

Występowanie nowotworów u psów jest coraz częściej wiodącą przyczyną śmierci tych zwierząt. Dostępne są doniesienia odnoszące się do badań molekularnych psów z zdiagnozowanymi nowotworami, jednak w większości opisywane są zmiany w genomie jądrowym (ang. nuclear DNA, nDNA), a mało wiadomo o zaburzeniach mitochondrialnego DNA (mtDNA). Mitochondria pełnią ważne funkcje stąd zmiany w mtDNA mogąprowadzić do zaburzeń w wielu procesach komórkowych. Niestabilność komórkowa połączona z zaburzeniem procesu apoptozy przyczynia się do nagromadzenia nieprawidłowych komórek co jest ważną przyczyną nowotworzenia.Obserwowany wzrost doniesień z zakresu onkogenomiki człowieka wskazuje na występowanie zmian w postaci mutacji, polimorfizmów oraz heteroplazmii w mtDNA w różnych typach nowotworów. Natomiast dane dotyczące badańmtDNA u psów są ograniczone. Wśród nowotworów rzadkich zarówno u psów jak i u ludzi, odnotowywane są nowotwory złośliwe śledziony, które charakteryzują się ciężkim przebiegiem oraz wysoką śmiertelnością wśród pacjentów. Niewiele wiadomo na temat przyczyn tej choroby, poza nielicznymi doniesieniami o zmianach w nDNA. Dlatego analizy mtDNA tych nowotworów mogłyby stanowić brakujące ogniwo pozwalające na lepsze zrozumienie etiologii tej choroby. Zaplanowane badania obejmują analizę materiału w postaci nowotworu złośliwego śledziony, tkanki zdrowej oraz krwi od każdego chorego psa. Następnie resekwencjonowane będą całe genomy mitochondrialne, nie tylko ich fragmenty, co pozwoli na szczegółowe zbadanie pozyskanego materiału. Umożliwi to porównanie zmian w mitochondrialnym genomie w kilku tkankach u tego samego osobnika wskazując na zmiany powiązane z chorobą. Diagnostyka chorób nowotworowych u psów bazuje przede wszystkim na ocenie histopatologicznej, rzadko wykonywane są testy genetyczne. Być może uzyskane wyniki będą mogły być wykorzystane w diagnostyce nowotworów co znacząco poprawiłoby czas rozpoznania choroby a przez to przeżywalność zwierząt.