Zielnik

	ARCYDZIĘGIEL LEKARSKI [Archangelica officinalis Hoffm.; syn. Archangelica officinalis (Moench) Hoffm.] W celach leczniczych zbiera się korzenie i owoce rośliny, które są bogate w kwasy organiczne, garbniki oraz cukry. Surowiec posiada właściwości uspakajające, łagodzi skurcze przewodu pokarmowego, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego.
	ARNIKA GÓRSKA (Arnica montana L.) W ziołolecznictwie używa się koszyczków kwiatowych arniki. Surowiec ma właściwości przeciwzapalne, przeciwreumatyczne i antybakteryjne. Wpływa korzystnie pracę mięśnia sercowego, poprawia krążenie, działa pobudzająco na organizm. Stosowana zewnętrznie jest środkiem pomocniczym w leczeniu krwiaków, oparzeń i obrzęków. Płyn na bazie rośliny służy do płukania w stanach zapalnych jamy ustnej.
	ARONIA CZARNOOWOCOWA [Aronia melanocarpa (Michx.) Elliott; syn. Photinia melanocarpa (Michx.) K. R. Robertson & Phipps] Owoce rośliny obniżają ciśnienie, skutecznie leczą katar żołądka oraz hemoroidy. Posiadają właściwości ścigające, przeciwzapalne, uzupełniają niedobory witamin i minerałów w organizmie. Syrop z owoców aronii działa ochronnie na komórki wątroby, ma właściwości wykrztuśne, przeciwgorączkowe, wzmacnia organizm.
	BABKA LANCETOWATA (Plantago lanceolata L.) Zwalcza choroby górnych dróg oddechowych, ma właściwości wykrztuśne, chroni błony śluzowe. Odwar z liści jest zalecany przy takich dolegliwościach jak: kaszel, chrypka oraz nieżyt oskrzeli. Nasiona rośliny mają działanie przeczyszczające. Świeże liście mogą służyć jako okłady na rany, obrzęki i oparzenia.
	BAZYLIA POSPOLITA (Ocimum basilicum L.) Ziele rośliny leczy bóle i nieżyty żołądka, wzdęcia oraz zaparcia. Jest skutecznym środkiem przeciwzapalnym w przypadku chorób górnych dróg oddechowych, zapalenia dróg moczowych, kaszlu oraz kokluszu. Zewnętrznie roślina służy do sporządzania okładów na trudno gojące się rany oraz do płukania gardła.
	BEZ CZARNY (Sambucus nigra L.) Roślina działa napotnie, stosuje się ją w czasie przeziębienia, gorączki i grypy. Wzmacnia górne drogi oddechowe, ma właściwości przeciwzapalne. Skutecznie zwalcza migreny, bóle głowy oraz bezsenność. Kora rośliny działa rozgrzewająco oraz stymuluje pracę wątroby.
	BIELUŃ INDIAŃSKI (Datura innoxia Mill.) Surowcem zielarskim jest ziele rośliny zawierające alkaloidy. Ma właściwości spazmolityczne i depresyjne, zatrzymuje wydzielanie soków ustrojowych, zmniejsza skurcze mięśni gładkich. Jest stosowany w leczeniu psychozy, choroby Parkinsona oraz chorobie lokomocyjnej.
	BOBREK TRÓJLISTKOWY (Menyanthes trifoliata L.) W ziołolecznictwie wykorzystuje się liście rośliny. Surowiec działa żółciopędnie, pobudza apetyt, zwalcza niestrawność, zaparcia oraz wzdęcia. Ma właściwości przeciwzapalne i oczyszczające. Wzmacnia organizm. Wchodzi w skład preparatów stosowanych w leczeniu anemii, niestrawności, migren oraz przeciw ogólnemu osłabieniu organizmu.
	BRZOZA BRODAWKOWATA (Betula pendula Roth.) Suszone liście rośliny działają moczopędnie, regulują trawienie, mają właściwości wzmacniające i odkażające. Surowiec jest stosowany w dolegliwościach reumatycznych, chorobach dróg moczowych, pęcherza oraz niewydolności nerek. Odwar z liści dodawany do kąpieli wspomaga leczenie gośćca i łuszczycy.
	BYLICA ESTRAGON (Artemisia dracunculus L.) Ma właściwości żółciopędne, przeciwskurczowe i przeciwdrgawkowe. Zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, jest stosowany w nieżycie przewodu pokarmowego. Służy jako przyprawa do mięs, sosów, sałatek i zup.
	BYLICA PIOŁUN (Artemisia absinthium L.) Zaostrza apetyt, usprawnia przemianę materii. Ma właściwości rozkurczowe i przeciwpasożytnicze. Wyciąg z ziela stosowany zewnętrznie przeciwdziała pasożytom skórnym tj. świeżbowcce i wszy. Piołun jest używany do przyprawiania sosów i mięs, a także produkcji wódek i likierów.
	CHMIEL ZWYCZAJNY (Humulus lupulus L.) Szyszki chmielu regulują procesy trawienne, pobudzają apetyt, działają nasennie i uspokajająco. Surowiec posiada właściwości dezynfekujące i moczopędne, wzmacnia organizm. Płyn stosowany zewnętrznie jest środkiem pomocniczym w leczeniu wrzodów, trudno gojących się ran i wyprysków skórnych.
	CZARNUSZKA SIEWNA (Nigella sativa L.) Pobudza trawienie, wzmaga wydzielanie mleka, ma działanie moczopędne, żółciopędne, przeciwrobaczycowe oraz rozkurczające na mięśnie gładkie. Odwar z nasion jest stosowany przy nieżytach oskrzeli, chorobach wątroby, kamicy żółciowej. Nasiona rośliny wykorzystuje się jako dodatek do pieczywa, natomiast aromatyczny olejek z nasion jest stosowany w cukrownictwie.
	CZĄBER OGRODOWY (Satureja hortensis L.) Pędy rośliny są pobudzają wydzielanie soku żołądkowego, mają właściwości dezynfekujące, rozkurczowe i przeciwbiegunkowe. Stosuje się je w leczeniu zaburzeń żołądkowo- jelitowych. Aromat rośliny pobudza apetyt.
	CZOSNEK NIEDŹWIEDZI (Allium ursinum L.) Działa silnie antyseptycznie, obniża ciśnienie krwi, pobudza wydzielanie śluzu w oskrzelach, oraz soku żołądkowego. Zwalcza zapalenia górnych dróg oddechowych, zapobiega nowotworom złośliwym oraz miażdżycy, korzystnie wpływa na serce.
	DĄB (Quercus L.) Odwar z kory ma właściwości ściągające, wzmacnia organizm, przeciwdziała biegunkom. Jest stosowany w leczeniu nieżytu żołądka oraz jelit. Działa dezynfekująco. Zewnętrznie jest wykorzystywany w przypadku odmrożeń, oparzeń, trudno gojących się ran oraz innych schorzeń skórnych.
	DZIEWANNA WIELKOKWIATOWA (Verbascum densiflorum Bertol.) W celach leczniczych zbiera się kwiaty rośliny, bogate w saponiny, śluzy i garbniki. Mają one działanie wykrztuśne przeciwzapalne oraz przeciwskurczowe. Kwiaty służą również do przygotowywania kąpieli i okładów zapobiegających wrzodom oraz hemoroidom.
	DZIURAWIEC ZWYCZAJNY (Hypericum perforatum L.) Działa żółciopędnie i przeciwzapalnie oraz dezynfekujące. Jest skutecznym środkiem w leczeniu zaburzeń żołądka, wątroby i pęcherzyka żółciowego oraz niektórych chorób ginekologicznych. Olej z dziurawca jest stosowany przeciw oparzeniom, udarowi słonecznemu oraz żylakom odbytu.
	GLISTNIK JASKÓŁCZE ZIELE (Chelidonium majus L.) Roślina posiada właściwości przeciwzapalne, wspomaga pracę wątroby, działa moczopędnie oraz przeciwskurczowo.
	GŁÓG (Crataegus L.) Poprawia krążenie, wspomaga pracę serca, obniża ciśnienie we krwi, przeciwdziała arteriosklerozie, ma właściwości, uspakajające. Działa rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit oraz naczynia krwionośne.
	HYZOP LEKARSKI (Hyssopus officinalis) Zwalcza choroby układu oddechowego, działa wykrztuśnie przy zapaleniu oskrzeli, przeziębieniach oraz astmie. Odwar z rośliny leczy zapalenia przewodu moczowego, nerek i pęcherza.
	JEŻÓWKA PURPUROWA (Echinacea purpurea (L.) Moench; syn. Rudbeckia purpurea L.) Podnosi odporność organizmu na infekcje bakteryjne i wirusowe, ma właściwości przeciwzapalne. Przynosi ulgę w chorobach gardła oraz stanach gorączkowych
	JEŻYNA (Rubus fruticosus L.) Surowcem zielarskim są liście rośliny. Działają bakteriobójczo i grzybobójczo. Odwar z liści jest środkiem pomocniczym w leczeniu grypy, przeziębienia, kataru oraz kaszlu. Roślina znajduje również zastosowanie w leczeniu dolegliwości żołądkowo- jelitowych oraz biegunek. Płyn sporządzony z liści stosowany zewnętrznie służy do płukania w stanach zapalnych gardła i obmywania skóry w przypadku wyprysków.
	KARBIENIEC POSPOLITY (Lycopus europaeus L.) Roślina od pokoleń stosowana w leczeniu niedoczynności tarczycy. Odwar zalecany jest w przypadku skurczów oraz zaburzeń nerwowych, tj. stany lękowe, zaburzenia serca.
	KARCZOCH ZWYCZAJNY (Cynara cardunculus L. ssp. flavescens Wikl; syn. Cynara scolymus L.) Wzmacnia i regeneruje wątrobę, działa żółciopędnie, obniża zawartość cukru we krwi, wspomaga leczenie cukrzycy, miażdżycy oraz żółtaczki. Sok z rośliny jest stosowany zewnętrznie do leczenia egzemy i wyprysków skórnych.
	KASZTANOWIEC ZWYCZAJNY (Aesculus hippocastanum L.) Działa ściągająco, wzmacnia naczynia krwionośne. Jest składnikiem preparatów stosowanych w leczeniu chorób serca, krążenia oraz żylaków. Skutecznie zwalcza nieżyty górnych dróg oddechowych. Odwar używany zewnętrznie przeciwdziała hemoroidom, znajduje zastosowanie w leczeniu trudno gojących się ran i odmrożeń.
	KMINEK ZWYCZAJNY (Carum carvi L.) Reguluje pracę przewodu pokarmowego, ma właściwości rozkurczające i mlekopędne, przeciwdziała rozwojowi szkodliwej mikroflory w jelitach.
	KOLENDRA SIEWNA (Coriandrum sativum L.) Surowiec zielarski stanowią owoce rośliny. Ma właściwości pobudzające apetyt, poprawia przemianę materii, działa wiatropędne.
	KONWALIA MAJOWA (Convallaria majalis L. syn. Convallaria majalis L.) Roślina jest silnie toksyczna. Wpływa tonizująco na mięsień serca, ma właściwości przeczyszczające i wymiotne. Znane są przypadki śmiertelnych zatruć rośliną, dlatego należy ją stosować pod nadzorem lekarza. Wyciąg z rośliny ma szerokie zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym.
	KOZIERADKA POSPOLITA (Trigonella foenum-graecum L.) Odwar z nasion rośliny poprawia przemianę materii, zwiększa laktację, obniża poziom cukru we krwi, łagodzi bóle menstruacyjne. Znane są jej właściwości przeciwkaszlowe, używana jest zewnętrznie przy zapaleniach skóry.
	KOZŁEK LEKARSKI (Valeriana officinalis L.) Stosowany w ziołolecznictwie jako środek uspokajający i ułatwiający zasypianie. Reguluje czynności serca, działa rozkurczowo, wykrztuśnie, moczopędnie, wiatropędnie, obniża ciśnienie krwi w organizmie.
	KRUSZYNA POSPOLITA (Frangula alnus Mill.) Kora rośliny działa przeczyszczająco, pobudza perystaltykę jelit. Ma właściwości żółciopędne i przeciwdobaczycowe. Surowiec jest stosowany w chorobach pęcherzyka żółciowego oraz w leczeniu przewlekłych zaparć.
	LAWENDA WĄSKOLISTNA (Lavandula angustifolia Mill.; syn. Lavandula officinalis Chaix; syn. Lavandula vera DC.) W celach leczniczych zbiera się ziele oraz kwiaty rośliny. Stosowana do kąpieli działa odprężająco i rozkurczowo. Znane jest jej działanie przeciwbakteryjne i przeciwbólowe oraz właściwości wzmacniające, żółciopędne i antyseptyczne. Olejek z rośliny wchodzi w skład preparatów przeciwgośćcowych. Ze względu na swój niezwykły aromat lawenda jest wykorzystywana w przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym.
	LEBIODKA POSPOLITA (Origanum vulgare L.) Surowiec ma właściwości dezynfekujące, wykrztuśne i przeciwskurczowe. Poprawia apetyt, przeciwdziała wrzodom żołądka i dwunastnicy oraz biegunkom. Odwar działa wzmacniająco, jest stosowany w zaburzenia seksualnych. Roślina z uwagi na właściwości przeciwzapalne jest stosowana do płukania gardła, kąpieli i inhalacji.
	LIPA DROBNOLISTNA (Tilia cordata Mill.) Odwar z kwiatów rośliny jest skutecznym lekiem przeciwko przeziębieniom, działa napotnie, moczopędnie i rozluźniająco. Napar jest stosowany w leczeniu grypy, zapaleniu gardła i oskrzeli. Ma właściwości uspokajające, poprawia apetyt, reguluje trawienie.
	LUBCZYK LEKARSKI (Levisticum officinale W.D.J. Koch) Właściwości lecznicze występują głównie w korzeniu rośliny. Działa rozkurczowo, ma właściwości wiatropędnie, żółciopędnie i moczopędnie, przeciwdziała wzdęciom oraz bólom brzucha. Jest stosowany w leczeniu chorób przewodów moczowych oraz pęcherza. Wzmacnia układ trawienny, pobudza apetyt, zapobiega nadmiernej potliwości.
	LUKRECJA GŁADKA (Glycyrrhiza glabra L.; syn. Liquiritia officinalis Moench.) Korzeń rośliny ma właściwości przeciwzapalne oraz wykrztuśne. Surowiec jest stosowany w altretyźmie, schorzeniach płuc oraz stanach zapalnych przewodu pokarmowego. Poprawia apetyt, skutecznie przeciwdziała wrzodom żołądka i dwunastnicy.
	LULEK CZARNY (Hyoscyamus niger L.) Ze względu na dużą toksyczność roślina nie jest bezpośrednio stosowana w tradycyjnym lecznictwie. Surowiec zielarski jest wykorzystywany w przemyśle farmaceutycznym do produkcji leków przeciwastmatycznych oraz rozkurczowych, o działaniu łagodzącym stany nadpobudliwości nerwowej. Zewnętrznie (pod kontrolą lekarza) jest stosowany do nacierania miejsc dotkniętych bólem gośćcowym.
	ŁOPIAN WIĘKSZY (Arctium lappa L.) Korzeń łopianu ma właściwości łagodnie przeczyszczające, moczopędne i napotne. Stanowi ważny składnik mieszanek stosowanych w leczeniu cukrzycy. Odwar z korzeni jest używany zewnętrznie w postaci okładów na otarcia i owrzodzenia skóry przy egzemie oraz trądziku. Odwar z nasion rośliny jest zalecany przy przeziębieniach, gorączce, bólach głowy i kaszlu. Napar z liści łopianu łagodnie pobudza trawienie.
	MACIERZANKA PIASKOWA (Thymus serpyllum L.) Jej walory lecznicze są znane i stosowane od wieków. Ze względu na wysoką zawartość tymolu jest środkiem o silnym działaniu antyseptycznym. Wyciąg z rośliny jest składnikiem past do czyszczenia zębów oraz kropli stosowanych przeciw kokluszowi, leczeniu nieżytów górnych dróg oddechowych oraz zaburzeniom żołądkowo- jelitowym. Kąpiele z dodatkiem macierzanki wzmacniają nerwy, leczą owrzodzenia skóry oraz ropiejące rany. Olejek z rośliny jest zalecany w leczeniu nieżytów oskrzeli, kaszlu oraz grypy.
	MAJERANEK OGRODOWY (Origanum majorana L; syn Majorana hortensis Moench.) Reguluje trawienie, wzmacnia apetyt, działa wiatropędnie, wspomaga leczenie schorzeń układu pokarmowego. Ma właściwości uspokajające. Ziele majeranku dodawane do kąpieli leczy bóle gośćcowe. Olejek jest stosowany przy nieżytach górnych dróg oddechowych.
	MALINA WŁAŚCIWA (Rubus idaeus L.) Wzmacnia organizm. Ma działanie moczopędnie i żółciopędnie, reguluje trawienie, łagodzi dolegliwości żołądka. Odwar z liści rośliny ma właściwości przeciwbakteryjne, ściągające i wykrztuśnie. Zewnętrznie w postaci płynu służy do przemywania ran i owrzodzeń skórnych. Płyn jest również stosowany do płukania gardła w przypadku owrzodzeń jamy ustnej oraz stanach zapalnych dziąseł.
	MALWA CZARNA [Althaea rosea (L) Cav. var. nigra; syn. Althaea rosea (L) Cav. var nigra] Jest skutecznym środkiem w leczeniu kaszlu, zapaleń błony śluzowej gardła astmy oraz stanów zapalnych żołądka oraz jelit. Wchodzi w skład mieszanek stosowanych przy różnego rodzaju schorzeniach skórnych. Pigment z rośliny służy do produkcji niektórych leków.
	MARZANNA BARWIERSKA (Rubia tinctorum L; syn. Rubia tinctoria L.) Ma właściwości dezynfekujące, przeciwskurczowe i przeciwbólowe. Wyciąg z kłączy rośliny posiada zdolność rozpuszczania kamieni w przewodach moczowych. Jest używana w leczeniu chorób pęcherza oraz nerek.
	MELISA LEKARSKA (Melissa officinalis L.) Jest pomocna w leczeniu niestrawności, reguluje pracę przewodu pokarmowego. Działa uspokajająco i nasennie. Łagodzi bóle menstruacyjne, jest środkiem rozkurczowym i wiatropędnym. Ma właściwości antybakteryjne i przeciwwirusowe.
	MIĘTA PIEPRZOWA [Mentha × piperita L. (pro sp.) (aquatica x spicata)] Leczy niestrawność, zaostrza apetyt, przeciwdziała wzdęciom i biegunkom. Zmniejsza skurcze przewodu pokarmowego, jest środkiem żółciopędnym i wiatropędnym. Mięta jest stosowana do inhalacji przy zapaleniu gardła, katarze i nieżytowi oskrzeli. Dzięki zawartości mentolu jest cenionym surowcem służącym do produkcji pasty do zębów, płynów do płukania ust, dodatków do kąpieli oraz perfum.
	MNISZEK POSPOLITY (Taraxacum officinale coll. F. H. Wigg.; syn. Taraxacum officinale Web.) Pobudza wydzielanie soku żołądkowego, działa żółciopędnie, leczy niestrawność, wzmacnia organizm. Odwar z korzeni jest stosowany przy kamicy żółciowej, a także schorzeniach wątroby. Jest środkiem wspomagającym, leczenie miażdżycy, początkowych objawów cukrzycy i reumatyzmu. Kwiaty rośliny usmażone w połączeniu z cukrem mają właściwości przeciwkaszlowe. Młode i świeże liście są popularnym składnikiem domowych sałatek.
	MYDLNICA LEKARSKA (Saponaria officinalis L; syn. Lychnis saponaria Jessen) Korzenie mydlnicy służą do produkcji leków o działaniu wykrztuśnym. Znane jest również jej działanie moczopędnie i napotnie. Roślina jest stosowana w przemyśle kosmetycznym do produkcji past do zębów, proszków do prania oraz maseczek.
	NAGIETEK LEKARSKI (Calendula officinalis L.) Działa antyseptycznie i przeciwzapalnie. Pobudza czynności wątroby, leczy nieżyty żołądka oraz niestrawność. Napar jest zalecany w dolegliwościach związanych z okresem przekwitania i bólach menstruacyjnych. Kwiaty nagietka są stosowane zewnętrznie w stanach zapalnych skóry, w celu przyspieszenia procesu gojenia się ran, owrzodzeń i wyprysków.
	NAWŁOĆ POSPOLITA (Solidago virgaurea L.) Ma właściwości przeciwzapalne i moczopędne, reguluje czynności nerek, przeciwdziała chorobom układu moczowego. Jest skutecznym środkiem w leczeniu nieżytu oskrzeli, kaszlu oraz astmy. Odwar z rośliny jest stosowany w schorzeniach skórnych tj. wrzody, ropiejące rany.
	OGÓRECZNIK LEKARSKI (Borago officinalis L.) Działa przeciwzapalnie i moczopędnie, pobudza czynności nerek, poprawia trawienie, łagodzi układ nerwowy. Odwar z ziela ogórecznika jest zalecany w chorobach dróg oddechowych, kaszlu oraz nieżytach oskrzeli. Sok z rośliny stosowany zewnętrznie przeciwdziała wypryskom oraz stanom zapalnym skóry.
	OMAN WIELKI (Inula helenium L.) W celach leczniczych zbiera się kłącza i korzenie rośliny. Jest skutecznym środkiem pomocniczym w leczeniu zapalenia oskrzeli i astmy. Poprawia przemianę materii, działa wykrztuśnie i napotnie, łagodzi objawy kataru siennego, ma działanie przeciwpasożytnicze. W postaci płynu jest stosowany zewnętrznie przy egzemie, do obmywania wyprysków, owrzodzeń i trudno gojących się ran.
	OSTROPEST PLAMISTY (Silybum marianum (L.) Gaertin.; syn. Carduus marianus L.) Działa odtruwająco, przeciwzapalnie i przeciwgorączkowo. Chroni wątrobę przed szkodliwym działaniem substancji toksycznych oraz regeneruje jej uszkodzone komórki. Odwar z rośliny pobudza czynności wątroby i pęcherzyka żółciowego. Surowiec jest wykorzystywany w przemyśle farmaceutycznym do produkcji kropli, nalewek itd.
	POKRZYK WILCZA JAGODA (Atropa belladonna L.) Liście, kłącza oraz korzenie rośliny sa stosowane w przemyśle farmaceutycznym do produkcji leków zmniejszających napięcie mięśni gładkich. Surowiec znajduje zastosowanie jako środek uśmierzający bóle w kolce nerwowej i żółciowej, łagodzi ataki astmy oraz kaszlu. Wchodzi w skład preparatów wykorzystywanych do badania wzroku.
	POKRZYWA ZWYCZAJNA (Urtica dioica L.) Roślina jest bogata w sole mineralne oraz witaminy, ceniona w przemyśle i medycynie. Pobudza krążenie, jest środkiem moczopędnym, ma właściwości wzmacniające i odżywcze. Działa mlekopędnie, hamuje krwawienia, poprawia przemianę materii. Obniża poziom cukru we krwi, jest stosowana w przypadku chorób przewodu moczowego i układu oddechowego.
	PRAWOŚLAZ LEKARSKI (Althaea officinalis L.) Surowcem zielarskim jest korzeń oraz liście rośliny. Prawoślaz ma właściwości przeciwzapalne, przeciwkaszlowe oraz wykrztuśne. Pełni funkcję ochronną na układ pokarmowy oraz błony śluzowe układu oddechowego. Łagodzi podrażnienia oraz stany zapalne układu pokarmowego. Zapobiega zaparciom oraz nadkwaśności w żołądku. Stosowany zewnętrznie przeciwdziała schorzeniom skórnym.
	RÓŻA DZIKA (Rosa canina L.) Wzmacnia organizm, zwiększa ilość czerwonych krwinek w organizmie. Jest środkiem stosowanym w przeziębieniach ze względu na właściwości bakteriobójcze, antywirusowe oraz wykrztuśne. Działa pomocniczo w chorobach układu pokarmowego, nerek oraz schorzeniach wątroby.
	RÓŻENIEC GÓRSKI [Rhodiola rosea L; syn. Sedum rosea (L.) Scop.] Wzmacnia organizm, ma właściwości pobudzające oraz uodparniające. Zwiększa fizyczną oraz umysłową sprawność organizmu, wyostrza wzrok oraz słuch. Reguluje ciśnienie krwi w organizmie, przeciwdziała nowotworom.
	RUMIANEK POSPOLITY [Chamomilla recutita (L) Rauschert., syn. Matricaria recutita L. Matricaria chamomilla L.] Służy jako środek pobudzający trawienie, działa przeciwzapalnie, rozkurczowo, dezynfekująco i napotnie. Napar z rumianku jest stosowany w niestrawności, ma właściwości uspokajające, ułatwia zasypianie. Płyn jest używany do płukania ust w leczeniu schorzeń jamy ustnej oraz do przemywania oczu w przypadku zapalenia spojówek.
	RUTA ZWYCZAJNA (Ruta graveolens L.) Stosowana w farmakologii do produkcji leków obniżających ciśnienie krwi. Poprawia krążenie, zmniejsza przepuszczalność naczyń włosowatych. Ma działanie rozkurczowe i uspokajające. Poprawia przemianę materii, łagodzi bóle głowy. Ze względu na właściwości toksyczne, roślina powinna być stosowana pod kontrolą lekarza.
	RUTWICA LEKARSKA (Galega officinalis L.) Obniża poziom cukru we krwi, pobudza laktację oraz wydzielanie insuliny. Jest stosowana jako środek pomocniczy w leczeniu cukrzycy.
	RZEPIK POSPOLITY (Agrimonia eupatoria L.) Poprawia przemianę materii, ma działanie moczopędne i żółciopędne. Posiada właściwości ściągające, jest stosowany w leczeniu biegunki i nieżytów przewodów pokarmowych. W postaci nalewki jest stosowany w zapaleniach pęcherza, infekcji dróg moczowych, chorobach wątroby i nerek. Naparu używa się do płukania w przypadku bólu gardła, leczenia otarć skórnych, żylaków i wyprysków.
	RZEWIEŃ DŁONIASTY (Rheum palmatum L.) Poprawia apetyt, leczy nieżyty żołądka oraz jelit. W celach leczniczych używa się korzeni rośliny. Stosowany w małych ilościach ma właściwości ściągające, większe dawki surowca działają przeczyszczająco. Nie należy stosować w przypadku chorób pęcherza, piasku oraz kamieni w nerkach.
	SERDECZNIK POSPOLITY (Leonurus cardiaca L.) Ma właściwości uspokajające, reguluje pracę serca, łagodzi arytmię, obniża ciśnienie krwi. Działa przeciwskurczowo, jest skutecznym lekiem w przypadku wzdęć, niestrawności, biegunki oraz bólów menstruacyjnych.
	SIWIEC ŻÓŁTY (Glaucium flavum Crantz) Roślina zawiera cenne alkaloidy, z których najważniejszym jest glaucyna. Ma właściwości przeciwzapalne i uspokajające. Przemysł farmaceutyczny wykorzystuje ziele do produkcji leków stosowanych w przypadku kaszlu oraz dolegliwościach astmatycznych. Zmniejsza ilość wydzielanego śluzu w płucach, usprawnia ich wentylację, zmniejsza skurcze oskrzeli.
	SZAŁWIA LEKARSKA (Salvia officinalis L.) Działa antyseptycznie, wiatropędnie i ściągająco. Jest stosowana przeciw biegunkom, chorobom żołądka i jelit. Wzmacnia organizm, reguluje czynności wątroby, poprawia przemianę materii, ma działanie rozkurczowe i żółciopędne. Zmniejsza laktację oraz nadmierne wydzielanie potu. W postaci płynu zalecana jest do płukania gardła przy owrzodzeniach, zapaleniach migdałków i chorobach dziąseł. Zewnętrznie służy jako kompres na trudno gojące się rany.
	SZANTA ZWYCZAJNA (Marrubium vulgare L.) Pobudza apetyt, reguluje procesy trawienne, ma działanie żółciopędne, moczopędne oraz wykrztuśne. Jest stosowana w nieżytach górnych dróg oddechowych, przeciw kaszlowi oraz astmie. Działa uspokajająco na układ nerwowy, łagodzi bóle menstruacyjne. Ma właściwości przeciwskurczowe, reguluje skurcze serca. W postaci płynu jest używana do przemywania trudno gojących się ran.
	TYMIANEK POSPOLITY (Thymus vulgaris L.) Ma właściwości antyseptyczne, ściągające i przeciwskurczowe. Przeciwdziała nieżytom żołądka i jelit, zwalcza infekcje płuc. Jest środkiem wykrztuśnym i bakteriobójczym. Odwar łagodzi kaszel, jest stosowany do płukania w schorzeniach jamy ustnej i gardła. Kąpiel z dodatkiem ziela działa leczniczo na ropiejące, zainfekowane rany.
	WIERZBA BIAŁA (Salix alba L.) Kora posiada właściwości przeciwzapalne i ściągające. Obniża gorączkę podczas przeziębienia, wzmacnia organizm, reguluje trawienie. Płynny wyciąg z kory jest stosowany jako środek przeciwbólowy oraz pomocniczy w leczeniu chorób gośćcowych i reumatyzmu.
	WIERZBA WARZYNKOWA (Salix daphnoides Vill.) W ziołolecznictwie wykorzystuje się suszoną korę wierzby, bogatą w glikozydy fenolowe, flawonoidy i sole mineralne. Posiada właściwości przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwreumatyczne. Jest stosowana w przemyśle farmaceutycznym do produkcji preparatów o działaniu przeciwgorączkowym, przeciwzakrzepowym i antybakteryjnym. Kora z wierzby stosowana do kąpieli zapobiega nadmiernej potliwości.
	WIESIOŁEK DWULETNI (Oenothera biennis) Nasiona rośliny są wykorzystywane do produkcji preparatów stosowanych w schorzeniach skórnych, miażdżycy, cukrzycy, nerwicy. Wzmacnia organizm, przeciwdziała chorobom serca oraz zapaleniom stawów. W kosmetyce olej z wiesiołka jest składnikiem kremów, balsamów i pomadek do ust.
	WRZOS ZWYCZAJNY (Calluna vulgaris (L.) Hull) Ma właściwości moczopędne i przeciwzapalne. Wchodzi w skład mieszanek stosowanych w leczeniu przewodów moczowych, chorobach nerek oraz prostaty. Łagodzi dolegliwości przewodu pokarmowego, działa uspokajająco oraz nasennie.
	ZŁOCIEŃ MARUNA [Tanacetum parthenium (L) Sch. Bip.; syn. Chrysanthemum parthenium (L) Bernh.] Łagodzi układ nerwowy, działa przeciwskurczowo, dezynfekująco i przeciwrobaczycowo. Pobudza trawienie, jest wykorzystywany w leczeniu chorób ginekologicznych. Stosowany w formie płukanki przyspiesza gojenie się ran, zmniejsza obrzęki.
	ŻEŃ-SZEŃ (Panax quinquefolium L; syn. Panax quinquefolius L.) Jest znany i ceniony w medycynie Chińskiej od wieków. Korzeń roślinny działa wzmacniająco, pobudza krążenie, zwiększa odporność organizmu. Obniża poziom cukru i cholesterolu we krwi. Wyciąg z żeń- szenia jest szeroko wykorzystywany w przemyśle kosmetycznym.
	ŻMIJOWIEC BABKOWATY (Echium plantagineum L; syn. Echium lycopsis L p p.) W celach leczniczych i kosmetycznych wykorzystuje się olej z rośliny. Olej bogaty w kwasy będący składnikiem błon komórkowych zmniejsza występowanie zakrzepów naczyniowych, obniża poziom cholesterolu, reguluje pracę nerek oraz systemu nerwowego. Jest stosowany w leczeniu miażdżycy oraz schorzeń skórnych. Olej ze żmijowca jest używany w przemyśle kosmetycznym do produkcji preparatów o działaniu przeciwzmarszczkowym, ochronnym i przeciwzapalnych.

BIBLIOGRAFIA:
Jan Volák, Jiří Stodola, Rośliny lecznicze, Warszawa, 1992
Penelope Ody, Wielki zielnik medyczny, Bielsko-Biała, 1993
Uprawa ziół. Poradnik dla plantatorów, pod red. Barbary Kołodziej, Poznań 2010