Wydział Biologii Środowiskowej powstał 1 września 2019 roku na mocy uchwały Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie z dnia 29 marca 2019 roku (Uchwała nr 49/2018-2019). Według obecnie obowiązującego Statutu Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie (uchwała nr 88/2018-2019 z dnia 11 czerwca 2019 roku) wydział jest jednostką organizacyjną powoływaną do realizacji procesu dydaktycznego i może być utworzony, jeśli spełnione zostaną łącznie następujące warunki: 1) co najmniej jedna z dyscyplin naukowych, która będzie przypisana do tego wydziału ma uprawnienia do nadawania stopnia doktora; 2) co najmniej 12 nauczycieli akademickich zatrudnionych na stanowisku profesora lub profesora uczelni, dla których Uczelnia jest podstawowym miejscem pracy, reprezentujących specjalności wchodzące w zakres kierunków studiów, które będą prowadzone na tym wydziale, będzie tam zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy; 3) wydział będzie realizował co najmniej jeden kierunek studiów. Wszystkie te kryteria spełnia Wydział Biologii Środowiskowej, bowiem z Wydziałem związana jest dziedzina nauk ścisłych i przyrodniczych – dyscyplina nauki biologiczne, w której Uniwersytet posiada uprawnienia do nadawania stopnia doktora. Na Wydziale zatrudnionych jest 23 nauczycieli akademickich na stanowisku profesora lub profesora uczelni i realizowanych jest sześć kierunków studiów.

Geneza powstania Wydziału sięga końca XX wieku, kiedy to 1 września 1993 r. na Wydziale Zootechnicznym powołano Oddział Ochrony Środowiska, na bazie którego sukcesywnie rozbudowywano kadrę naukową w dziedzinie nauk biologicznych, głównie w dwóch jednostkach, tzn. Katedrze Zoologii oraz Katedrze Hydrobiologii i Ichtiobiologii. Było to związane z powołaniem na tym Wydziale w 1991 r. kierunku studiów – ochrona środowiska. W ciągu kolejnych lat, systematycznie zwiększano „kadrę biologiczną”, początkowo pozyskując ją z zewnątrz, a później przede wszystkim dbając o kształcenie własnych nauczycieli akademickich i umożliwiając im uzyskiwanie stopni i tytułów naukowych w dziedzinie nauk biologicznych w różnych uczelniach w Polsce (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Uniwersytet im. M. Kopernika w Toruniu, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Szczeciński, UMCS Lublin, UPH Siedlce). W 2002 r. utworzono kolejny kierunek studiów związany z naukami biologicznymi – biologię (w 2011 r. utworzono specjalność biologia sądowa). Efekty tych działań pozwoliły w 2018 r. złożyć wniosek do Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów o prawa doktoryzowania w dyscyplinie nauki biologiczne. Decyzją Komisji z dnia 28 stycznia 2019 r. Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie uzyskał prawa nadawania stopnia doktora nauk ścisłych i przyrodniczych w dyscyplinie nauki biologiczne. Fakt ten pozwolił JM Rektorowi Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie – prof. dr hab. Zygmuntowi Litwińczukowi podjąć inicjatywę utworzenia Wydziału Biologii Środowiskowej. W skład Wydziału weszły dwie jednostki organizacyjne z Wydziału Biologii, Nauk o Zwierzętach i Biogospodarki – obecnie Wydziału Nauk o Zwierzętach i Biogospodarki (Katedra Hydrobiologii i Ochrony Ekosystemów oraz Katedra Zoologii i Ekologii Zwierząt) oraz po jednej jednostce z Wydziału Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu (Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin) i z Wydziału Inżynierii Produkcji (Katedra Biofizyki).

Na Wydziale pracuje 66 osób, w tym 50  nauczycieli akademickich:

• profesor z tytułem naukowym w grupie pracowników badawczo-dydaktycznych – 5
• profesor uczelni ze stopniem naukowym dr hab. w grupie pracowników badawczo-dydaktycznych – 20
• profesor uczelni ze stopniem naukowym dr hab. w grupie pracowników dydaktycznych – 1
• adiunkt ze stopniem naukowym dr hab. w grupie pracowników badawczo-dydaktycznych – 3
• adiunkt ze stopniem naukowym dr w grupie pracowników badawczo-dydaktycznych – 10
• adiunkt ze stopniem naukowym dr w grupie pracowników dydaktycznych – 7
• asystent ze stopniem naukowym dr w grupie pracowników badawczo-dydaktycznych – 3
• asystent ze stopniem naukowym mgr w grupie pracowników badawczo-dydaktycznych – 1

Stan kadrowy Wydziału uzupełnia grupa 16  pracowników inżynieryjno-technicznych.

Główne kierunki działalności naukowo-badawczej Wydziału powiązane z działalnością dydaktyczną prowadzone są w następujących obszarach: biofizyka, biologia molekularna, biologia komórki, biochemia, fizjologia roślin, mikrobiologia, botanika, zoologia, ekologia, ekotoksykologia, hydrobiologia, ekologia krajobrazu, ochrona przyrody. Szczegółowe zagadnienia badawcze obejmują:

• analizę właściwości mechanicznych cienkowarstwowych materiałów biologicznych – materiały biodegradowalne; badania biomechaniki i struktury tkanek oraz właściwości funkcjonalnych substancji bioaktywnych i nanomateriałów w układach naturalnych i modelowych (in vivo i in vitro); organizację molekularną i oddziaływanie związków biologicznie czynnych z błonami lipidowymi (komórkowymi),
• biologię i ekologię roślin – badania z zakresu mikromorfologii, histologii i ultrastruktury organów roślin; anatomii roślinnych struktur wydzielniczych oraz lokalizacji substancji biologicznie czynnych w tkankach organów roślin leczniczych i kosmetycznych; biologii kwitnienia; dynamiki i efektywności sekrecji nektaru oraz oceny cech jakościowych nektaru; określenia przydatności gatunków do poprawy bazy pokarmowej owadów zapylających i ewaluacji zasobów pokarmowych na poziomie fitocenotycznym i krajobrazowym,
• biologię i ekologię ekosystemów wodno-torfowiskowych – badania z zakresu ekologii i ekofizjologii mikroorganizmów wodnych, fauny naroślinnej, zoobentosu, fitoplanktonu, fitobentosu, zooplanktonu, pleustonu i neustonu, ichtiofauny z wykorzystaniem technik biologii molekularnej; troficznych zależności w ekosystemach wodnych; toksykologicznych aspektów funkcjonowania ekosystemów; biologii gatunków inwazyjnych; ekologii ekosystemów polarnych; renaturalizacji i ochrony ekosystemów wodno-torfowiskowych; przyrodniczych podstawach ochrony i kształtowania krajobrazu,
• biologię i ekologię zoocenoz lądowych – badania stonkowatych, przylżeńców, mięczaków, ptaków oraz fauny wodnej – chrząszcze wodne, chruściki; określenie wpływu czynników środowiskowych na wybrane organizmy zwierzęce i biocenozy oraz owady użytkowe; badania pasożytów owadów; badania specyficznych biomarkerów biochemicznych, mikrobiologicznych i molekularnych na poziomie komórkowym, tkankowym i narządowym u wybranych gatunków ślimaków lądowych, jako biowskaźników zanieczyszczenia środowiska.

Wydział Biologii Środowiskowej posiada spójną z Uniwersytetem Przyrodniczym w Lublinie misję zakładającą zapewnienie najwyższej jakości kształcenia. Misją Wydziału, realizowaną przez wspólnotę nauczycieli akademickich, pracowników i studentów jest:

• kształcenie kadr dla kraju i regionu, w tym w zakresie tzw. inteligentnych specjalizacji,
• zarządzie dydaktyką na Wydziale zmierzające do tworzenia konkurencyjnej oferty studiowania oraz uruchamiania nowych kierunków studiów zgodnych z aktualnymi potrzebami rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy w powiązaniu ze specyfiką działalności badawczej Wydziału,
• dbałość o rozwój kadry w grupie pracowników naukowo-dydaktycznych i dydaktycznych,
• doskonalenie programów studiów i efektów uczenia się w oparciu o Zintegrowany System Kwalifikacji z uwzględnieniem uniwersalnych charakterystyk pierwszego i drugiego stopnia oraz konsultacje z otoczeniem społeczno-gospodarczym,
• doskonalenie standardów prac dyplomowych i określenie ich samodzielności w Jednolitym Systemie Antyplagiatowym,
• kształtowanie wśród studentów i pracowników postawy poszanowania uniwersalnych zasad wolności i niezależności myśli, tolerancji światopoglądowej, etyki i rzetelności naukowej oraz dydaktycznej.

Perspektywiczne obszary aktywności Wydziału to działalność dydaktyczna i powiązana z nią działalność badawcza. Dbałość o ich najwyższą jakość jest celem tak władz, jak i całej społeczności jednostki. Nie pomijamy także współpracy instytucjonalnej z innymi uczelniami, jednostkami administracji oraz przedsiębiorstwami. Współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym postrzegamy jako istotny czynnik moderujący nasze działania w zakresie dydaktyki.

Cele strategiczne obejmują:

• uruchamianie nowych, konkurencyjnych kierunków studiów zgodnych z potrzebami rynku pracy,
• doskonalenie jakości kształcenia poprzez podnoszenie kwalifikacji i wykorzystywanie dorobku naukowego nauczycieli akademickich w pracy dydaktycznej,
• doskonalenie wewnętrznego systemu oceny planów studiów, kadry, dorobku naukowego i praktycznego związanego z prowadzonymi lub nowo tworzonymi kierunkami studiów,
  stałe konsultacje z otoczeniem społeczno-gospodarczym przy doskonaleniu programu studiów,
• systematyczne rozszerzanie oferty zajęć dydaktycznych prowadzonych w językach obcych, w tym zajęć w ramach programu Erasmus Plus oraz rozszerzenie kształcenia zdalnego,
• wspieranie mobilności studentów I i II stopnia: kształcenie w innych ośrodkach w kraju (Most) i za granicą (Erasmus) oraz odbywania praktyk zagranicznych lub krajowych,
• rozwijanie ruchu naukowego studentów w ramach oferty kół naukowych oraz prac naukowo-badawczych realizowanych w jednostkach organizacyjnych Wydziału,
• aktywną promocję Wydziału Biologii Środowiskowej wśród uczniów szkół średnich – rozwijanie systemu klas patronackich, uczestnictwo w wydarzeniach promujących nauki przyrodnicze oraz wykorzystanie mediów internetowych,
• systematyczny rozwój i modernizację terenowych stacji badawczo-dydaktycznych jako miejsca odbywania zajęć terenowych oraz praktyk studenckich,
• systematyczną poprawę bazy lokalowej Wydziału oraz doposażenie sal dydaktycznych i laboratoriów w aparaturę badawczą.