Pokrzywa.
„Korzeń z miodem utarty cerę gładką i cudną czyni, węgry spędza”

Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) jest rośliną dziko rosnącą, porastającą nieużytki, łąki, pola, często spotykana jest również blisko domostw. Co ciekawe pokrzywę spotkamy na wszystkich kontynentach. Nazwa łacińska pochodzi od słowa uro, oznaczającego palę, piekę, parzę.

Rośliny pokrzywy są bogatym źródłem wielu substancji aktywnych wykorzystywanych w kosmetologii ale również w innych gałęziach przemysłu. W korzeniach pokrzywy występują aglutyniny, lektyny, lignany, polisacharydy, sterole, kwas glikolowy i glicerowy, lecytyny, śluzy, skopoletyny, woski oraz makro i mikroelementy. Korzeń pokrzywy jest doskonałym źródłem przyswajalnego krzemu. W kosmetologii najczęściej wykorzystuje się liście pokrzywy, które są doskonałym źródłem barwników roślinnych, zwłaszcza chlorofilu a i b, β-karotenu oraz ksantofili. Ponadto w liściach znajdziemy duże ilości witaminy B2, K, C, kwasu pantotenowego oraz makro i mikroelementów (zwłaszcza potasu, żelaza i tytanu). Natomiast we włoskach parzących pokrzywy występuje acetylocholina, histamina i kwas mrówkowy.
Najbardziej wartościowa jest pokrzywa zbierana od kwietnia do czerwca, jest to najlepszy czas na zbiór liści, które można wykorzystać jako świeży materiał lub ususzyć. Natomiast korzenie i rozłogi pokrzywy wykopujemy wczesną wiosną lub jesienią.
Z liści pokrzywy pozyskuje się przede wszystkim chlorofile, które wykorzystywane są w kosmetologii jako barwnik, przy czym wykazują również działanie łagodzące podrażnienia. Najbardziej znanym działaniem pokrzywy jest jej wzmacniający wpływ na włosy i paznokcie. Picie naparu z liści pokrzywy lub stosowanie kosmetyków pielęgnacyjnych z dodatkiem ekstraktu z pokrzywy powoduje ich szybszy wzrost. Ponadto pokrzywa poprawia metabolizm skóry, odżywia ją i chroni przed wolnymi rodnikami. Doskonale oczyszcza skórę, działa przeciwzapalnie, redukuje obrzęki oraz poprawia mikrokrążenie skóry.

Ziołowy tonik oczyszczający z podbiału i pokrzywy

Składniki:

2 szklanki octu jabłkowego
2 łyżki podbiału pospolitego
2 łyżki pokrzywy
4 łyżki oleju z orzechów laskowych
4 łyżki oleju słonecznikowego
3 krople ulubionego olejku eterycznego
150 ml wody źródlanej

Przygotowanie:

Podbiał i pokrzywę należy umieścić w zamykanym lub zakręcanym, najlepiej szklanym pojemniku i zalać octem jabłkowym. Całość należy pozostawić w oświetlonym miejscu na 2-3 tygodnie, codziennie wstrząsając zawartością pojemnika. Następnie należy odcedzić zioła i do uzyskanego maceratu dodać oleje wraz z olejkiem eterycznym i uzupełnić wodą źródlaną. Gotowy tonik należy przelać do butelki z ciemnego szkła. Tonik należy przechowywać w ciemnym i suchym miejscu, zużyć przed upływem 3 miesięcy.

Dr Katarzyna Rubinowska
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
Wydział Biologii Środowiskowej
Fotografie: dr Aneta Sulborska – Różycka
Prof. dr hab. Bożena Denisow