Cykl „Botanika blisko nas”. Niedoceniana lnica pospolita.

Lnica pospolita (Linaria vulgaris) to kwitnący od VI do X leczniczy, kosmetyczny, pszczelarski i jednocześnie trujący gatunek powszechnie występujący na przydrożach, murawach, łąkach oraz polach uprawnych.

Nektar, który gromadzi się w ostrodze korony kwiatów, chętnie pobierany jest przez pszczoły i trzmiele. Nektarniki kwiatowe tworzą asymetryczny pierścień wokół zalążni słupka, a na powierzchni nektarnika zlokalizowane są liczne szparki, przez które zachodzi wydzielanie nektaru.

Na powierzchni kwiatów i pędów rośliny występują liczne włoski gruczołowe produkujące i wydzielające różne substancje biologicznie czynne, tj. flawonoidy, kwasy fenolowe, taniny, irydoidy, związki lipidowe, olejek eteryczny, seskwiterpeny, pektyny, śluzy oraz alkaloidy. Dzięki wymienionym metabolitom ekstrakty z ziela lnicy wykazują antyoksydacyjne, przeciwzapalne, antydrobnoustrojowe i antyalergiczne właściwości, które od wieków wykorzystywane są w gojeniu podrażnień i ran, zapobieganiu infekcjom, leczeniu łuszczycy i trądziku, a także zapalenia spojówek. Posiadają właściwości przeczyszczające, redukują problemy trawienne oraz wykazują właściwości żółciopędne. Są stosowane w leczeniu hemoroidów, kaszlu i astmy, a także mają działanie wykrztuśne, napotne, uspokajające i  nasenne.

Dr hab. profesor uczelni Agata Konarska
Prof. dr hab. Bożena Denisow
Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin
Wydział Biologii Środowiskowej

Fot. 1, 2. Kwiaty lnicy pospolitej z ostrogą (strzałki), w której gromadzi się nektar
Fot. 3. Gruczoł nektarnikowy (strzałka) wokół zalążni słupka (S)
Fot. 4. Powierzchnia nektarnika ze szparkami (strzałki), którymi uwalniany jest nektar
Fot. 5. Włoski wydzielnicze na powierzchni płatków korony
Fot. 6. Włosek wydzielniczy
Fot 7-16. Włoski wydzielnicze z różnymi substancjami biologicznie aktywnymi  (testy histochemiczne i fluorescencja) – lipidy całkowite (7), lipidy  kwaśne (8), olejki eteryczne (9), seskwiterpeny (10), polifenole (11), taniny (12), flawonoidy (13), kwasy fenolowe (14), alkaloidy (15) i polisacharydy kwaśnych (16).