Tytuł projektu: Badanie skuteczności i mechanizmów grzybobójczego działania wybranych pochodnych 1,3,4-tiadiazoli w interakcji z antybiotykami z grupy azoli i polienów wobec szczepów wykazujących oporność specyficzną lub wielolekową.

Kierownik projektu/zadania: Dr hab. Arkadiusz Matwijczuk, prof. uczelni, Katedra Biofizyki.

Źródło finansowania: Narodowe Centrum Nauki, OPUS-18. Przyznany projekt to wspólny sukces konsorcjum Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (lider, pod kierunkiem prof. dr hab. Mariusza Gagosia), Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie (pod kierunkiem dr hab. Arkadiusza Matwijczuka profesora uczelni), Uniwersytetu Medycznego w Lublinie (prof. dr hab. n. med. Alina Olender) oraz Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach (dr hab. n. med. Joanna Gola).

Cel projektu: określenie właściwości antygrzybiczych wywołanych silnym efektem synergistycznym pochodnych 1,3,4-tiadiazoli ze związkami z grupy polienów oraz azoli. Dobrym podejściem nad zmniejszeniem toksyczności antybiotyków wydaje się być obecnie stosowanie terapii łączonej, w której dwie substancje działające na inny szlak metaboliczny kumulowałyby swój efekt grzybobójczy. W przypadku amfoterycyny B (AmB) taka kombinowana terapia napotyka jednak na wiele trudności, ponieważ podstawowe grupy leków przeciwgrzybiczych działają poprzez hamowanie biosyntezy ergosterolu, a AmB wywołuje swój efekt tworząc kompleksy z ergosterolem w błonie komórkowej. Często więc występuje zjawisko antagonizmu lub braku pozytywnych interakcji AmB z innymi lekami przeciwgrzybiczymi. Nową i słabo pod tym kątem przebadaną grupą substancji przeciwgrzybiczych są pochodne 1,3,4-tiadiazoli. Badania wstępne wykazały, że niektóre związki z tej grupy wykazują silny efekt synergistyczny z AmB, pozwalający na zmniejszenie jej dawki nawet kilkunastokrotnie. Dalsze badania wykazały, że zarówno same 1,3,4-tiadiazole w szerokim zakresie stężeń, jak i ich kombinacje z niskimi dawkami AmB nie wykazują cytotoksyczności wobec komórek ludzkich in vitro. Mechanizm działania przeciwgrzybiczego pochodnych 1,3,4-tiadiazoli nie został dotychczas poznany, jednak badania wstępne wykazały, że związki te nie zmniejszają poziomu ergosterolu w komórkach grzybowych. Wyniki te pozwalają postawić hipotezę, że szczepy patogenów grzybowych oporne na azole nie będą wykazywać krzyżowej oporności na pochodne 1,3,4-tiadiazoli. Opracowana więc kompozycja AmB z wybranymi pochodnymi 1,3,4-tiadiazoli może być skutecznym lekiem przeciwgrzybicznym, również wobec szczepów opornych a przede wszystkim nietoksyczna dla organizmu ludzkiego. Częścią projektu, za którą odpowiedzialny będzie zespół z Katedry Biofizyki z Wydziału Biologii Środowiskowej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lubinie (pod kierunkiem dr hab. Arkadiusza Matwijczuka profesora uczelni) będą wielopłaszczyznowe badania spektroskopowe (z wykorzystaniem takich metod jak m. in. spektroskopia absorpcji i emisji elektronowej, spektroskopia w podczerwieni (FTIR) i Ramana, czasy życia fluorescencji (TCSPC), spektroskopia dichroizmu kołowego (CD) jak również najnowocześniejsze obecnie metody fluorescencyjne spektroskopii czasowo-rozdzielczej) podparte obliczeniami z zakresu chemii kwantowej i kalorymetryczne otrzymanych kompleksów AmB z 1,3,4-tiadiazolami, wykazujących we wcześniejszych oraz kolejnych badaniach efekty synergistyczne.