Sukces naukowy pracowników Wydziału Biologii Środowiskowej w konkursie Narodowego Centrum Nauki

Z przyjemnością informujemy, że dwóch pracowników Wydziału Biologii Środowiskowej otrzymało finansowanie na projekty badawcze w ramach konkursu OPUS-18 organizowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Są to:

1. Dr hab. Adam Bownik, prof. uczelni, pracownik Katedry Hydrobiologii i Ochrony Ekosystemów.

Tytuł projektu: Ocena oddziaływania in vivo oraz in vitro sinicowych oligopeptydów na organizmy wodne. Kwota finansowania: 1 246 000 zł

Celem projektu jest zbadanie wpływu indywidualnych oligopeptydów sinicowych, takich jak aeruginozyna, aeruginozamidy, anabenopeptyny, cyjanopeptoliny oraz ich mieszanin z cyjanotoksynami (mikrocystyną-LR oraz cylindrospermopsyną) na organizmy reprezentujące różne poziomy troficzne ekosystemów wodnych: rośliny, bezkręgowce (wrotki, skorupiaki, owady) i ryby. Projekt badawczy zawiera kilka nowatorskich aspektów: zastosowanie mikroskopii fluorescencyjnej,  umożliwi stworzenie map efektów biologicznych (ang. bioimaging) u skorupiaków i wrotków eksponowanych na oligopeptydy sinicowe; umożliwi szersze spojrzenie na działanie indywidualnych oligopeptydów oraz ich mieszanin na poziomie organizmalnym przy wykorzystaniu czułych, i nowoczesnych wskaźników behawioralnych, fizjologicznych oraz biochemicznych organizmów modelowych. Nowatorskie podejście dotyczyć będzie również określenia wpływu oligopeptydów sinicowych na linie komórek skrzeli pstrąga tęczowego (RTgill-W1) i leukocytów karpia (CLC). Wyniki badań wzbogacą dotychczasową wiedzę na temat efektów oraz mechanizmów oddziaływania kongenerów indywidualnych peptydów oligopeptydów sinicowych i ich mieszanin z cyjanotoksynami występującymi w środowisku naturalnym na organizmy środowiska wodnego. Rezultaty będą również podstawą do opracowania wytycznych oceny ryzyka związanego z oligopeptydami sinicowymi oraz wyznaczenia najwrażliwszych parametrów u modelowych organizmów wykorzystywanych jako elementy systemu wczesnego ostrzegania (ang. early warning systems) stosowanego do monitorowania zbiorników wodnych i hodowli ryb.

2.  Dr hab. Arkadiusz Matwijczuk, prof. uczelni, pracownik Katedry Biofizyki.

Tytuł projektu: Badanie skuteczności i mechanizmów grzybobójczego działania wybranych pochodnych 1,3,4-tiadiazoli w interakcji z antybiotykami z grupy azoli i polienów wobec szczepów wykazujących oporność specyficzną lub wielolekową. Kwota finansowania: 1 792 675 zł. Przyznany projekt to wspólny sukces konsorcjum Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (lider, pod kierunkiem prof. dr hab. Mariusza Gagosia), Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie (pod kierunkiem dr hab. Arkadiusza Matwijczuka profesora uczelni), Uniwersytetu Medycznego w Lublinie (prof. dr hab. n. med. Alina Olender) oraz Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach (dr hab. n. med. Joanna Gola). Część kwoty finansowania badań w projekcie dla Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie to: 346 877 zł.

Celem projektu jest określenie właściwości antygrzybiczych wywołanych silnym efektem synergistycznym pochodnych 1,3,4-tiadiazoli ze związkami z grupy polienów oraz azoli. Dobrym podejściem nad zmniejszeniem toksyczności antybiotyków wydaje się być obecnie stosowanie terapii łączonej, w której dwie substancje działające na inny szlak metaboliczny kumulowałyby swój efekt grzybobójczy. W przypadku amfoterycyny B (AmB) taka kombinowana terapia napotyka jednak na wiele trudności, ponieważ podstawowe grupy leków przeciwgrzybiczych działają poprzez hamowanie biosyntezy ergosterolu, a AmB wywołuje swój efekt tworząc kompleksy z ergosterolem w błonie komórkowej. Często więc występuje zjawisko antagonizmu lub braku pozytywnych interakcji AmB z innymi lekami przeciwgrzybiczymi. Nową i słabo pod tym kątem przebadaną grupą substancji przeciwgrzybiczych są pochodne 1,3,4-tiadiazoli. Badania wstępne wykazały, że niektóre związki z tej grupy wykazują silny efekt synergistyczny z AmB, pozwalający na zmniejszenie jej dawki nawet kilkunastokrotnie. Dalsze badania wykazały, że zarówno same 1,3,4-tiadiazole w szerokim zakresie stężeń, jak i ich kombinacje z niskimi dawkami AmB nie wykazują cytotoksyczności wobec komórek ludzkich in vitro. Mechanizm działania przeciwgrzybiczego pochodnych 1,3,4-tiadiazoli nie został dotychczas poznany, jednak badania wstępne wykazały, że związki te nie zmniejszają poziomu ergosterolu w komórkach grzybowych. Wyniki te pozwalają postawić hipotezę, że szczepy patogenów grzybowych oporne na azole nie będą wykazywać krzyżowej oporności na pochodne 1,3,4-tiadiazoli. Opracowana więc kompozycja AmB z wybranymi pochodnymi 1,3,4-tiadiazoli może być skutecznym lekiem przeciwgrzybicznym, również wobec szczepów opornych a przede wszystkim nietoksyczna dla organizmu ludzkiego. Częścią projektu, za którą odpowiedzialny będzie zespół z Katedry Biofizyki z Wydziału Biologii Środowiskowej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lubinie (pod kierunkiem dr hab. Arkadiusza Matwijczuka profesora uczelni) będą wielopłaszczyznowe badania spektroskopowe (z wykorzystaniem takich metod jak m. in. spektroskopia absorpcji i emisji elektronowej, spektroskopia w podczerwieni (FTIR) i Ramana, czasy życia fluorescencji (TCSPC), spektroskopia dichroizmu kołowego (CD) jak również najnowocześniejsze obecnie metody fluorescencyjne spektroskopii czasowo-rozdzielczej) podparte obliczeniami z zakresu chemii kwantowej i kalorymetryczne otrzymanych kompleksów AmB z 1,3,4-tiadiazolami, wykazujących we wcześniejszych oraz kolejnych badaniach efekty synergistyczne.
 

Serdecznie gratulujemy!